طراحی محصول چیست؟ (تعریف، تاریخچه و ابزارها)

طراحی محصول فرایند ایده پردازی، خلق و تولید مجدد محصولاتی است که می تواند نیاز کاربر را بر طرف کند و یا بازار مشخصی را هدف قرار دهد. کلید موفقیت در طراحی محصول شناخت کامل مشتری نهایی است، فردی که قرار است در نهایت از محصول ما استفاده کند و از مزیت آن بهره ببرد.
طراحان محصول سعی می کنند با شناخت عادات، رفتارها، تعارضات، شکایات، علایق و سرگرمی های مشتری هدف و بهره گیری از دانش عملی و تجربه خود در فرایند طراحی محصول؛ کالایی کاربردی و متناسب با نیازهای وی را طراحی کنند و برای طی مراحل بازاریابی به تیم های دیگر بسپارند.
در واقع، طراحی محصول دقیق آنقدر بی نقص پیش می رود که افرادی که باید عاشق آن شوند، نهاتا عاشق آن خواهند شد و پروسه بازاریابی به بهترین شکل و با کم ترین هزینه پیش خواهد رفت. چرخه استاندارد طراحی محصول به طور خود به خود در تمام طول عمر محصول امتداد پیدا خواهد کرد. طراحی محصول عنصری حیاتی برای برای خلق اولیه یک تجربه کاربری دلپذیر خواهد بود.
اما این پایان ماجرا نیست!
طراحی محصول یک فرایند پیوسته است و نقش اساسی در اصلاح، بازبینی و ارتقا ویژگی های محصول دارد. بقای یک برند و خوشنامی آن گرچه به عوامل گوناگونی وابسته است اما بی شک بدون وجود یک محصول کاربردی و به روز که سیر تکاملی خود را با تغییرات زندگی امروزی ما طی می کند، یک برند نمی تواند به جایگاه مرتفعی دست پیدا کند و از رقبا پیشی بگیرد.

 

تاریخچه طراحی محصول

طراحی محصول در اصل برامده از یک رشته جالب و کاربردی دیگر به اسم طراحی صنعتی است.
بر اساس تعریف انجمن طراحان محصول ایالات متحده آمریکا:

 

طراحی صنعتی، فرایندی حرفه ای برای طراحی محصولی است که روزانه میلیون ها نفر در سراسر دنیا از آن استفاده می کنند.

 

طراحان صنعتی نه تنها می بایست به ظاهر (رابط کاربری) محصول توجه کنند بلکه میبایست به کاربردی بودن، استفاده آسان، ساختار و ارزش نهایی آن برای مشتری نیز توجه کنند.
پیش از انقلاب صنعتی و شروع عصر تولید انبوه، اغلب محصولات به صورت دست ساز تولید و عرضه می شدند. این بدان معناست که ما محصولات بسیار کمتری برای فروش و عرضه در بازار داشتیم، قیمت ها بالاتر بود و مزیت رقابتی نیز به شکل امروزی آن وجود نداشت.
پس از انقلاب صنعتی و ورود کارخانه های متعدد برای تولید انبود محصولات مصرفی و شکل گیری بازارهای رقابتی، طراحان محصول نیز کم کم جای خود را به عنوان اشخاصی تاثیرگذار در صنایع مختلف بازکردند تا بتوانند با طراحی و معرفی محصولی کاربردی و در عین حال زیبا، سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند و رقبا را به حاشیه برانند.

 

در طی این چند دهه، یکی از زیربخش های مهم طراحی صنعتی جای خودش را به عنوان یک حرفه مستقل و اثربخش در صنایع پیدا کند و آن چیزی نیست جز طراحی محصول.
این امر نیز به دلیل آن بود که طراحان صنعتی فقط قادر به طراحی محصولات فیزیکی بودند . اما طراحان محصول می توانند هر محصولی اعم از دیجیتال و غیردیجیتال، آموزشی، نرم افزاری و… را طراحی کنند.

انواع مدل های شغلی طراحی محصول

شرکت ها عموما برای استخدام افراد تحت نام طراح محصول موقعیت های زیر را در وبسایت های کاریابی و شبکه های مختلف مطرح می کنند. تمام موقعیت های نام برده شده در ادامه این مقاله می توانند نقشی اثر گذار در تیم طراحی محصول ایفا کنند.

 ۱) طراح تجربه کاربر

طراحان تجربه کاربری بر روی اصلاح محصول، ارتقا ویژگی ها و از بین بردن ضعف های محصول تولیدی بر اساس تجربیات و تحقیقات خود دارند تا بتوانند رضایت کاربر را افزایش دهند. به طور خلاصه وظیفه طراحان تجربه کاربری، ایجاد حس خوب برای مشتریان است.

 

۲) طراحان گرافیک

هنری ترین بخش طراحی محصول، انجام کارهای گرافیکی از قبیل طراحی لوگو، آیکون و سایر المان های بصری است. هدف نهایی طراح گرافیک این است که با استفاده از رسانه های متنوعی که در دست دارد ایده یا هویت بخصوصی را منتقل کند. تا شرکت یا برند تجاری ای که برای آن مشغول به فعالیت هستند را در نظر مخاطب و مصرف کننده برجسته و قابل تشخیص کنند.

 

۳) موشن، طراح انیمیشن

موشن گرافیست در واقع طراح گرافیکی است که توانایی خلق و تولید تصاویر متحرک و موشن گرافی، انیمیشن و ویدیوهای 2D/3D را نیز دارد. طراحان موشن هنر خلق نمی کنند بلکه هنر را در محصول جاری می سازند.

 

۴) تحقیقات کاربر

در شرکت ها و کارخانه های بزرگ که وظیفه تولید انبوه محصولات را دارند، پژوهشگران کاربر به موازات طراحی محصول بر روی رفتارها و بازخوردهای مشتریان تمرکز می کنند. مصاحبه، مطالعات میدانی، ارائه مدل های اولیه و پیشنهادی برای سنجش بازخورد کاربران، از مجموعه فعالیت هایی است که آن ها را در شناخت پرسونا کمک خواهد کرد.

 

۵) دیتا آنالیز

کارشناسان تحلیل داده با تمرکز بر روی تحقاقات کاربر و اطلاعاتی که حول نیازهای کاربر و محصول وجود دارد، اطلاعاتی ارزشمند برای ارتقا محصول و از بین بردن نقاط ضعف آن جمع آوری می کند و در اختیار سایر بخش های تیم قرار می دهد.
گرچه خروجی آن ها کاملا فنی است و از جنس آمار و اراقم است اما آن ها نیز به نوعی هنرمند هستند. هنرمندان داده!

 

۶)  Prototype

کارشناسان پروتوتایپ نمونه های اولیه تیم طراحی محصول را ملموس خواهند کرد و به شرکت کمک خواهند کرد تا به سرعت ویژگی های مورد محصول که برای کاربران مفید است را بیابد.

 

۷) طراح محصول

این موضوع حقیقت دارد که در اکثر شرکت ها، مدیران فردی را استخدام می کند که بتواند تعداد بیشتری از تخصص های فوق را پشتیبانی کند بنابر این اکثر شرکت ها خواهان کارشناسی تحت موقعیت شغلی طراح محصول هستند که بتواند تحقیقات کاربر و جمع آوری اطلاعات را به خوبی انجام دهد، با ابزارهای گرافیکی آشنا باشد و بتواند با شناخت نیاز کاربر نمونه اولیه مناسبی به مدیران ارشد ارائه دهد.

 

۸) روند طراحی محصول

جزییات پروسه طراحی محصول در هر شرکت و سازمانی نسبت به هم متفاوت است. اما متخصصان طراحی محصول میبایست فلسفه و چهارچوب یکسانی را در تفکر طراحی دنبال خواهند کرد.

همانطور Cam Sackett گفته است: پروسه تفکر طراحی از چند گام مهم ساخته شده است:

• همدردی با مردم
• درک مشکل یا نیاز
• ارائه راه حل
• ساخت نمونه اولیه
• آزمودن نتیجه

نکته: البته فرایند طراحی محصول اغلب اوقات مسیری خطی نیست بلکه قطعه های مختلف پازل پیش خواهد رفت.

 

طراحی محصول منحصر به فرد

ارائه محصولات خلاقانه به بازار در سریع ترین زمان ممکن گرچه ممکن است ایده خیلی خوبی به نظر برسد اما طراحی محصولات منحصر به فرد گامی فراتر از ارائه یک محصول خوب به بازار است. شکل گیری این فرایند، ارزش و ویژگی های کلیدی محصول را مشخص خواهد کرد و به سرعت محصولی کارا و البته ارزشمند به جامعه معرفی خواهد کرد.

 

مسیر طراحی محصول

سیر تکامل محصول و مسیری که پیش روی خود دارد مستلزم تعامل و همکاری های متقابل فراوان است. غیر معمول نیست که طراحان محصول قبل از پیوشتن به تیم توسعه محصول برای تولید نمونه های اولیه میبایست با مدیران محصول و کارشناسان تجاری مشورت کرده و مشارکت داشته باشند.
در مسیر طراحی محصول، استفاده حداکثری از منابع و همچنین بازخورد کاربران می تواند آینده محصول و مسیری که شما میبایست آن را تدوین کنید را به خوبی شکل خواهد داد.
طراحی محصول استاندارد فقط در سازمان هایی می تواند به غایت خود نزدیک شود که فرهنگ یادگیری به طور مستمر انجام شو. حرکت رو به جلو در طراحی محصول با پاسخ به سوالات ناشناخته و همیشگی در محیط های کاری بزرگ معمولا ممکن نمی باشد.

 

ابزارهای مورد نیاز برای طراحان محصول

• برنامه های journey mapping
• برنامه های wire framing
• برنامه های طراحی گرافیک
• برنامه های prototyping
• ابزارهای تحقیق و تحلیل داده مثل spreadsheets واپلیکیشن های sophisticated A/B test
• نرم افزارهای CAD
• برنامه های مدیریت پروژه مثل Trello و jira
• برنامه های طراحی نقشه راه مثل product plan

جمع بندی

طراحی محصول نقش بسیار گسترده و استراتژیکی در شکل گیری اهداف سازمان خواهد داشت، طبق نقل قولی از اریک اریکسون، طراحی محصول کل فرایند است.
ما در دوره جامع دیسکاوری آموزش طراحی محصول آکادمی آمانج از مقدماتی ترین مفاهیم طراحی محصول و مسیر تکامل محصول شروع کرده و به نکات تکمیلی که هر کارشناس تجربه کاربری و محصول دست یابد، خواهیم رسید.