مدیر بازاریابی محتوا (Content Marketing Manager) کیست؟ چه می‌کند؟ چه‌قدر درآمد دارد؟ آیا مدیریت محتوا شغل سختی است؟ آیا شغل جذاب و آینده‌داری است یا نه؟
رشد تجارت الکترونیک (E–commerce) شیوه‌ی عرضه و فروش کالا و خدمات و همچنین پیدا کردن و خرید محصولات را دگرگون کرده است. مردم کالایی را که می‌خواهند بخرند اول گوگل می‌کنند یا آن را در فروشگاه‌هایی مثل آمازون، علی بابا یا دیجی‌کالا جستجو می‌کنند. معرفی محصولات و نقد و نظرها را می‌خوانند و تصمیم می‌گیرند. بعضی دیگر هم از شبکه‌های اجتماعی برای خرید کردن ایده و کمک می‌گیرند.
علاوه بر آن، استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی تغییرات بنیادین و مهمی در فضای کار و مهارت‌های نیروی کار ایجاد کردند. کارمندان یک استارتاپ ممکن است در چند کشور مختلف زندگی کنند و بدون نیاز به حضور فیزیکی داشتن در محل کار وظایف خود را انجام دهند. اگر مشاغلی به دلیل آنلاین شدن خرید و فروش از بین رفت، مشاغل جدیدی جایگزین آن‌ها شد. شغل‌هایی که به دنیای واقعی و مجازی هر دو مربوط می‌شود و مجموعه‌ای از مهارت‌های نرم و سخت از هر دو دنیا را نیاز دارد.
در این محتوا شما را با یکی از آن شغل‌های واقعی و مجازی بسیار جذاب و چالش برانگیز، مدیریت بازاریابی محتوا، آشنا می‌کنم و به سوالات طرح شده در ابتدا پاسخ می‌دهم.
ما در عصر سوشال کامرس زندگی می‌کنیم. دیگر کاربران فقط از سایت‌ها خرید نمی‌کنند. شبکه‌های اجتماعی هم تبدیل به مغازه و فروشگاه شدند. مقاله‌ی «ورود به عصر سوشال کامرس (راهنمای کسبوکارها)» را بخوانید تا با سوشال کامرس آشنا شوید.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
مدیر بازاریابی محتوا کیست؟
طراحی سایت از آن شغل‌های جدید است که با رشد ایکامرس بسیار پرطرفدار و پرتقاضا شد. برای کسب‌وکارهای اینترنتی وب دیزاین بسیار مهم است. چون اگر کاربر نتواند به درستی با سایت تعامل داشته باشد، از آن خرید نمی‌کند. علاوه بر آن، سایت بدون محتوا ارزش و کارایی ندارد. اگر در سایت عکس و ویژگی‌های محصولات نوشته نشود، باز هم خریدی اتفاق نمی‌افتد.
شبکه‌های اجتماعی هم همین‌طور است. سوشال مدیا پلتفرمی برای تولید و منتشر کردن محتواست. درحقیقت
بدون تولید محتوا هیچ کسبوکار اینترنتی نمی‌تواند کار کند. محتوای سایت و سوشال مدیا کسبوکار است که برند و محصولاتش را به کاربران معرفی می‌کند و به سوالات و مشکلات کاربران پاسخ می‌دهد. برندها با محتوا مشتریان را جذب می‌کنند و برای خود نگه می‌دارند.
پس، تولید محتوا برای کسبوکارها با هدف جذب مخاطب (مشتری) با تولید محتوای کاربران عادی برای سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی شخصی فرق دارد. چون آن دو نوع محتوا با یکدیگر فرق دارند و هر کدام رسیدن به اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند. به همین دلیل، کسبوکارها به کسانی نیاز دارند تا برای سایت و سوشال مدیا و حتی رسانههای آفلاین محتواهایی با ویژگی‌های مشخص تولید کنند.
تولیدکننده محتوا، کارشناس تولید محتوا و مدیر بازاریابی محتوا یا کانتنت مارکتر، کارمندانی (نیروهای کاری) هستند که برای کسبوکارها محتوا تولید می‌کنند. برای اینکه تصویر روشنی از عنوان شغلی مدیریت محتوا یا مدیریت بازاریابی محتوا به دست آید، بهتر است درباره‌ی هر سه عنوان شغلی که مستقیما به تولید محتوا مربوط می‌شود، مختصری توضیح داده شود.
۱. تولیدکننده محتوا (Content Creator or Content Writer)
در تعریفی بسیار کلی هر کس که برای هر رسانه‌ای (چه آنلاین و چه آفلاین) محتوا (متنی، صوتی، تصویری) تولید می‌کند، تولیدکننده یا خالق محتواست. یعنی خبرنگاری که برای روزنامه مقاله می‌نویسد و کارشناسی که برای یک مجله‌ی اینترنتی مطلب می‌نویسد، هر دو تولیدکننده محتوا هستند.
اما کسی که شغلش تولید محتواست معمولا برای سایت و شبکه‌های اجتماعی یک کسبوکار در موضوعات مشخص، محتوایی با ویژگی‌هایی که کسبوکار (تیم دیجیتال مارکتینگ و سئو سایت) تعیین می‌کند، می‌نویسد یا می‌سازد. ممکن است کسبوکار تولید کننده محتوا را استخدام کند یا با او پروژه‌ای همکاری کند.
تولید کننده محتوا ممکن است فقط یک نوع محتوا (مثلا محتوای متنی یا موشن گرافیک یا پادکست) تولید کند. به همین دلیل، مهارت‌های تولیدکنندگان محتوا با یکدیگر متفاوت است. مثلا، تولیدکننده محتوای متنی باید بر اصول نگارش و دستور زبان مسلط باشد. در هر مورد کارفرما است که مشخص می‌کند دقیقا به دنبال چه مهارت‌هایی است.
۲. کارشناس تولید محتوا
کارشناس تولید محتوا یا کارشناس محتوا نام دیگری برای عنوان شغلی تولید کننده محتواست. کارفرما در آگهی استخدام مشخص می‌کند که از کارشناس محتوا یا تولید کننده محتوا چه می‌خواهد. اما معمولا وظیفه‌ی کارشناس تولید محتوا هم تولید محتوا براساس درستورالعمل‌هایی است که برای او مشخص شده است. البته، شاید بعضی از کارفرمایان از کارشناس محتوا سابقه کاری و مهارت‌های بیشتری را بخواهند.
به دو نمونه آگهی استخدام زیر که به تازگی در سایت جابینجا منتشر شده است توجه کنید.
۳. مدیر محتوا یا مدیر بازاریابی محتوا (Content Manager or Content Marketing Manager)
چیزی که کسبوکارها از مدیر محتوا یا مدیر بازاریابی محتوا می‌خواهند فراتر و متفاوت‌تر از کارشناس یا تولید کننده محتواست. مدیر محتوا کسی است که مشخص می‌کند چه نوع محتواهایی در کدام موضوعات و با چه ویژگی‌هایی برای کسبوکار تولید، در کدام رسانهها منتشر و توزیع شود تا مخاطبان (مشتری بالقوه) کسبوکار را بشناسند و جذب برند شوند.
مدیر بازاریابی محتوا باید مطمئن شود تک تک محتواهای تولیدشده برای کسبوکار (حتی تولتیپ‌ها و متن پیغام‌هایی که در سایت به کاربر نمایش داده می‌شود) در جهت اهداف و سیاست‌های کسبوکار است، مخاطب (مشتری) را راضی و تعاملش با برند را حفظ می‌کند، و به افزایش فروش کمک می‌کند. مدیر محتوا هم استراتژیست است، هم دیجیتال مارکتینگ و کانتنت مارکتینگ می‌داند و هم تولید محتوا بلد است.
مدیر بازاریابی محتوا چه وظایفی دارد؟
وظایف مدیر محتوا گوناگون است و به چند حوزه (بازاریابی و تبلیغات، مدیریت، دیجیتال مارکتینگ و سئو، دیزاین و طراحی تجربه کاربر) مربوط می‌شود. کار او تولید و توزیع محتواست. او در برابر مدیران کسبوکار پاسخگوست. وظیفه‌ی اصلی‌اش این است که کمک کند تا کسبوکار به اهدافش برسد. ممکن است کسب‌وکاری بسیار بزرگ از مدیر محتوا بخواهد فقط برای حفظ مشتریان وفادار تلاش و استراتژی تولید محتوا را براساس آن هدف تنظیم کند.
مهم‌ترین وظایف مدیر بازاریابی محتوا عبارت اند از:
۱. تحقیق و تحلیل
اولین وظیفه‌ی مدیر محتوا تحقیق، بررسی و تحلیل است. او باید سیاست‌های کلان و اهداف بازاریابی و فروش (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت) کسبوکار را کاملا بررسی و درک کند. منابع مالی، انسانی و فنی کسبوکار را بررسی کند. مشتریان وفادار برند و مخاطبان (مشتریان بالقوه) را بشناسد. بازار و رقبا (بررسی و تحلیل استراتژی و برنامه محتوای رقبا) را تحلیل کند. او وظیفه دارد عملکرد تیم تولید محتوا را زیر نظر بگیرد، داده‌های مربوط به محتواهای منتشر شده را تحلیل و از موفقیت یا عدم‌موفقیت استراتژی محتوا گزارش تهیه کند.
۲.تدوین استراتژی، برنامه و تقویم محتوا
دومین وظیفه‌ی او تدوین استراتژی محتوا (کلان) و برنامه‌ی محتوا (خرد) برای تمامی بخش‌ها و تیم‌های مارکتینگ و تولید محتواست. مدیر بازاریابی محتوا، هماهنگ با اهداف و سیاست‌های برند و همچنین منابع آن، تعیین می‌کند هر بخش چه نوع محتوایی تولید کند و چطور و در کدام پلتفرم‌ها و رسانهها آن را منتشر کند. تولید و انتشار هر محتوا هدفمند است و مدیر در برنامه هدف، معیار(های) سنجش موفقیت محتوا و زمان‌بندی‌ها را مشخص می‌کند. در برنامه‌ی محتوا کمپین‌های تبلیغاتی و هزینه‌ی تبلیغات نیز مشخص می‌شود.
۳. نظارت بر تولید محتوا، ویرایش محتوا و همکاری در تولید محتوا
سومین وظیفه‌ی او تولید محتوا، نظارت بر تولید محتوا، ویرایش محتواهای تولید شده و همکاری با تیم‌ها وب دیزاین، دیجیتال مارکتینگ و هر بخشی از کسبوکار است که نیاز دارد محتوایی تولید کند. مدیر محتوا در برندهای بزرگ معمولا خودش محتوایی را تولید نمی‌کند. اما وظیفه دارد تا مطمئن شود تمامی محتوای تولید شده برای برند با صدای برند، ارزش‌های برند، اهداف برند و استراتژی محتوا کاملا هماهنگ است؛ و جذاب، باکیفیت و اصیل است و کاربران را درگیر می‌کند. علاوه بر آن، مدیر محتوا باید مطمئن شود محتواهای متنی نوشته شده برای بلاگ سایت سئو شده هستند.
فقط تیم دیجیتال مارکتینگ و سوشال مدیا مارکتینگ برای کسبوکار محتوا تولید نمی‌کنند. تیم طراحی محصول (طراحی UI/UX) نیز در دیزاین سایت یا اپلیکیشن مجبور است متن‌های کوتاهی (UX Writing) را تولید کند. مدیر محتوا باید با نویسنده‌ی آن متن‌های کوتاه (UX Writer) همکاری کند.
۴. مدیریت تیم تولید محتوا و یافتن ایده‌های خلاقانه برای تولید و توزیع محتوا
مدیر محتوا سرپرستی تیم محتوا کسبوکار را دارد. ممکن است حتی چندین نویسنده و خالق محتوای معروف به همراه چندین کارآموز محتوا در تیم او کار کنند. او باید همه‌ی تولیدکنندگان محتوا را با هم هماهنگ کند و البته به هرکدام اجازه دهد که در تولید محتوا خلاقانه عمل کنند. مدیر بازاریابی محتوا باید مداوم به دنبال ایده‌های جدید، موضوعات جدید و همچنین رسانههای جدید برای تولید و انتشار محتوا بگردد. علاوه بر آن، او باید از همه‌ی اعضای تیمش بخواهد تا به دنبال ایده‌های جدید باشند.
مدیر محتوا بازاریاب محتوا هم هست. به همین دلیل به مهارت‌های کاننتت مارکترها نیاز دارد. اگر می‌خواهید بیشتر با مهارت‌های بازاریابان محتوا آشنا شوید، مقاله‌ی «۹ مهارت ضروری برای کانتنت مارکترها» را بخوانید.
بازار کار و درآمد مدیریت بازاریابی محتوا در ایران و جهان چطور است؟
مشخص شد که مدیر محتوا کار سختی دارد. اما آیا حقوق او به اندازه‌ای هست که سختی کار او را جبران کند؟ آیا مدیریت محتوا بازار کاری خوبی دارد؟ اگر در جابینجا عنوان شغلی مدیر بازاریابی محتوا یا مدیر محتوا را جستجو کنیم، به تقریبا ۱۴۰۰ آگهی شغلی می‌رسیم. البته، همه‌ی آن آگهی‌ها برای مدیر محتوا نیست و کارشناس تولید محتوا را هم شامل می‌شود. پایه حقوق مدیر محتوا باسابقه از ۱۰ میلیون تومان است. ممکن است کارفرمایی چند کار خاص را از مدیر محتوا بخواهد و در نتیجه مبلغ کمتری را برای حقوق در نظر گرفته باشد. به دو نمونه آگهی استخدام و تفاوت عناوین و وظایف ذکر شده توجه کنید.
اگر در سایت indeed.com عنوان شغلی مدیر بازاریابی محتوا را جستجو کنیم، به چیزی نزدیک به ۲۳۴۰۰ موقعیت شغلی (که دیگر مشاغل مرتبط با تولید محتوا را هم شامل می‌شود) می‌رسیم. پایه حقوق ماهانه‌ی مدیر محتوا در آمریکا از ۴ هزار دلار، در انگلستان از ۴ هزار پوند و در کانادا از ۵۵۰۰ دلار کانادا محاسبه می‌شود.
مدیر محتوا چه مهارت‌هایی دارد؟
همان‌طور که از وظایف گسترده و متنوع مدیر بازاریابی محتوا مشخص است او به مجموعه‌ای از مهارت‌های نرم و سخت که مربوط به کار کردن در دنیای واقعی و مجازی است، نیاز دارد. البته مهارت‌های لازم برای شغل مدیریت بازاریابی محتوا، جز چند مورد، کاملا به کارفرما و چیزی که او از مدیر محتوا می‌خواهد بستگی دارد. برای مثال، ممکن است کارفرمایی حتما از مدیر محتوا مدرک دانشگاهی یا سابقه‌ی کار در حوزه‌ای مشخص را بخواهد.
اما، در کل، مدیر بازاریابی محتوا به مهارت‌های زیر نیاز دارد:
- آشنایی کامل با سئو سایت و استاندارهای محتواهای سئو شده،
- تسلط کامل بر اصول و مبانی مدیریت، بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ (مخصوصا زیرشاخه‌های اصلی آن یعنی سوشال مدیا مارکتینگ و کانتنت مارکتینگ)،
- تسلط کامل بر زبانی که قرار است برای مخاطبانش تولید محتوا شود،
- تسلط کامل بر اصول نگارش و ویرایش،
- آشنایی با تولید و کارکرد انواع محتوا،
- مهارت‌های نرم: حل مسئله، مدیریت زمان، کار تیمی، همکاری و همدلی با اعضای تیم، مذاکره و انعطاف‌پذیری.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
۱. مدیریت بازاریابی محتوا شغل سخت، پرچالش و در عین حال جذابی است. مدیر محتوا با کلمات، تصاویر و صداها باید برند را به کاربران بشناساند و آن‌ها را قانع کند که به آن اعتماد کنند.
۲. مدیر محتوا هم باید محتوای خوب و جذاب تولید کند و هم باید خیلی خوب بتواند محتواهای تولید شده را تا جای ممکن در رسانه‌ی آنلاین و آفلاین منتشر کند.
۳. تجارت الکترونیک در حال رشد و گسترش است که این یعنی تقاضا برای مشاغل آن حوزه وجود دارد و خواهد داشت.
۴. مدیر بازاریابی محتوا برای انجام دادن وظایفش باید آموزش بازاریابی محتوا را گذرانده باشد. آشنایی با دیجیتال مارکتینگ و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی برای تولید و انتشار محتوای سودآور کافی نیست.
