این مقاله را میتوانید در مدت زمان 10 دقیقه مطالعه کنید منتشر شده در تاریخ: آبان ۱۶ام, ۱۴۰۰ آخرین بروزرسانی: آذر ۱۲ام, ۱۴۰۱
نمیدانم شما هم از آن آدمهایی هستید که دوست ندارند از کسی آدرس بپرسند یا نه. ولی حتما به چنین کسی در زندگیتان برخورد کردید. کسیکه حتی الان هم سختش است از گوگل مپ کمک بگیرد. بالاخره همهی ما وقتی اولینبار میخواهیم به جای جدیدی برویم به کمک نیاز داریم.
قبول دارم که بعضی آدرسها سرراست هستند و آدم خودش میتواند از پس پیداکردنشان بربیاید. اما بعضی دیگر اصلا اینطور نیست. آدم ممکن است گم شود. کارکردن با وسایل تازه هم همینطور است. کارکردن با بعضی وسایل برای اولینبار بدون راهنما امکان ندارد. شاید اصلا خراب شوند. بعضی وسایل هم مثل آدرسهای سرراست هستند و نیازی به راهنمایی ندارند. اصلا راهنماگذاشتن برایشان کاری اضافی است.
سایتها و نرمافزارها و اپلیکیشنها هم وسایلی هستند که کارکردن با بعضی از آنها آسان نیست. یعنی همه نمیدانند باید با آنها چه کنند و کجا بروند، مخصوصا برای اولینبار. کاربر ممکن است گیج شود یا حتی گم شود! در هر سایت یا اپی گزینهها (المانها یا دکمههای) مختلفی وجود دارد که هرکدام کار مشخصی را انجام میدهند.
مثلا نرمافزار ورد را درنظر بگیرید. ابزارهای زیادی دارد. خیلی از ما که هرروز هم با آن سروکار داریم، از همهی آن ابزارها استفاده نکردیم و نمیکنیم. اما بالاخره هرکدام از آنها یک کار مشخصی میکنند که دانستنش کار سختی نیست. کافی است موس را روی یکی از آنها نگه دارید تا نوشتهای کوتاه ظاهر شود و به شما بگوید این ابزار چه میکند.
به این راهنمایی کوتاه میگویند Tooltip یا راهنمای ابزار. طراحی این تولتیپها برعکس آنچهکه بهنظر میرسد کار آسانی نیست. این مقاله را بخوانید تا بفهمید چرا کار آسانی نیست و چرا بعضی وقتها همین تولتیپها ممکن است طراحی رابط کاربری سایت یا اپی را خراب کنند.
اگر به موضوعات UI علاقهمند هستید، مقالهی «اصول و قوانین گشتالت درخدمت طراحی UI» را بخوانید.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
این منطقی نیست که طراح رابط کاربری سایت یا اپ فکر کند همهچیز برای همهی کاربران واضح و روشن است. بنابراین باید به فکر راهنماییکردن کاربر هم بود. مثلا به کاربر گفت این المان یا آیکون در این سایت یا اپ فلان کار را انجام میدهد. بحث اصلی ما دربارهی تولتیپها در طراحی رابط کاربری سایت و اپلیکیشن است. در سایت و اپ ممکن است آیکونها، لینکها، دکمهها و تصاویر و المانهای بصری با تولتیپ همراه باشند.
میدانید چرا طراح UI باید نگران تولتیپها باشد و باید بتواند از آنها آگاهانه و موثر استفاده کند؟ چون راهنمایی اضافی کاربر را ناراحت میکند. چون همهی ابزارها راهنما نمیخواهند. طراح UI خوب و حرفهای میداند کجا کاربر راهنمایی میخواهد و کجا خودش میتواند راهش را پیدا کند.
Tooltips are user-triggered messages that provide additional information about a page element or feature. Although tooltips aren’t new to the web, they are often incorrectly implemented.
تولتیپ ها پیامهایی حاوی اطلاعات اضافی دربارهی المان یا خاصیت یک صفحه هستند که کاربر سبب میشود نمایش داده شوند. گرچه تولتیپها در سایت چیز جدیدی نیستند، در اغلب موارد به اشتباه استفاده میشوند.
بنابراین از وظایف طراح رابط کاربری است که بداند فلسفهی وجودی تولتیپها چیست؟ کجاها و برای کدام المانها حتما باید از تولتیپ استفاده کرد و کجاها تولتیپ زیادی است و طراحی بهگونهای است که کاربر راهش را بدون اطلاعات اضافی پیدا میکند.
اولین تعامل و برخورد کاربر با سایت یا اپلیکیشن یا هر محصول دیگری بسیار بسیار مهم و تعیینکننده است. این اولین برخورد و تعامل است که یا جذاب و روان رقم میخورد و تجربهی کاربری خوبی برای کاربر میسازد یا کاربر را گیج و سردرگم میکند و باعث میشود او دیگر به سایت سر نزد و از اپلیکیشن استفاده نکند.
در دنیای طراحی محصول، رابط کاربری و تجربهی کاربری، این اولین آشنایی مفهوم مستقلی است بهنام First-Time User Experience (FTUE). تیم طراحی محصول و رابط کاربری باید این اولین تعامل را هم طراحی کنند، تعاملی که در آن کاربر بهراحتی بتواند با محصول کار کند یعنی در طراحی باید راهنماییهای لازم (tooltips) برای کاربر درنظر گرفته شده باشد.
You don’t want your new product users to go through their first-time user experience thinking: “What is this? Am I doing it right? Oh, this is so confusing. Okay, that’s enough. I’m giving up!”
شما نمیخواهید که مصرفکنندگان جدید محصول شما در اولین تجربهی استفاده از محصول مدام با خود بگویند «این دیگه چیه؟ درست دارم انجامش میدم؟ خیلی گیجکنندست. باشه، بسه دیگه. ولش میکنم!».
پس کاربرد مهم تولتیپها، ازنوع بجا و بهموقع و ساده، برای بهتر و سادهکردن همین اولین تعامل است. البته، درادامه هم تولتیپها جریان تعامل کاربر با سایت را همچنان ساده و روان نگه میدارند. چون ممکن است در سایت المان یا امکان جدیدی اضافه شود که کاربر همیشگی نمیداند چیست. دراینجا هم تولتیپ کاربرد دارد.
پس هر طراحی برای طراحی رابط کاربری سایت یا اپی که در دست دارد باید به سؤال مهمی جواب دهد: برای کدام المانها راهنمای ابزار لازم است؟ علاوهبر درنظرگرفتن کاربرد راهنماها، باید معیارهایی برای تصمیمگیری در هر مورد وجود داشته باشد. در این عنوان و عنوان بعد دربارهی همین معیارها صحبت میکنیم.
چه زمانی طراح نباید از تولتیپ استفاده کند (یعنی تولتیپ اضافی است و اطلاعات جدید و مفید و لازمی به کاربر نمیدهد)؟
شاید الان پاسخ دهید، این دیگر واضح است: برعکس ۳ مورد بالا. این پاسخ درست است ولی کامل نیست. طراح باید تولتیپها را در طراحیاش لحاظ کند وقتیکه:
اگر میخواهید بیشتر دربارهی طراحی آیکونها بدانید، خواندن مقالهی «راهنمای جامع آیکونگرافی در طراحی UI» را از دست ندهید.
وقتی طراح رابط کاربری به این نتیجه رسید که برای این المان بنابه دلایلی باید تولتیپ گذاشت، چه نکاتی را باید در طراحی خود راهنمای ابزار رعایت کند؟
۱. Tooltips نقصها و کمبودهای طراحی گیجکننده را جبران نمیکند.
۲. زمانی از تولتیپ ها استفاده کنید که کاربر واقعا نیاز به راهنمایی دارد، جاییکه دیگر قادر نیست او را هدایت کند. از خودتان بپرسید: آیا کاربر برای کاملکردن تعاملش در سایت به این اطلاعات نیاز دارد؟ اگر بله، این اطلاعات راهنمای ابزار نیست و باید جایی در محتوای صفحه قرار بگیرد.
۳. نمایش تولتیپ ها بهنوعی در جریان تعامل کاربر با سایت/ اپ خلل ایجاد میکنند. پس باید وجودشان ضروری باشد و ارزشمند و مرتبط.
۴. طراحی تولتیپ در موبایل اپها هم از همین اصول پیروی میکند. اما خب استفاده از آن و طراحیاش باید با دقت بیشتری باشد و محدودیتهای خاص خودش را هم دارد.
۵. تولتیپهای درست و بجا درخدمت دیزاین کلی محصول هستند. طراح باید اصول دیزاین بصری را بهخوبی آموخته باشد تا بتواند خلاقانه تمام جزئیات مربوط به المانها را طراحی کند. بههمیندلیل، دیزاین بصری و اصول آن از جمله سرفصلهای اصلی در آموزش طراحی محصول و آموزش طراحی رابط کاربری است.
برای نوشتن این محتوا از منابع زیر استفاده شده است:
۱. nngroup.com
اگر بخواهیم تجربه ی کاربری را تعریف کنیم باید این طور بگوییم که: بهبود میزان رضایت کاربر با استفاده از افزایش کاربردپذیری و ایجاد رضایت در تعاملات بین کاربر ومحصول را تجربهی کاربری می گویند.
به زبان ساده تر، تجربه کاربری مناسب دقیقا همان عاملی است که باعث می شود مشتری تصمیم بگیرد که آیا دوباره به وب سایت شما بازگردد یا خیر، و همچنین تعیین میکند که شما در ذهن مشتری به فراموشی سپرده میشوید یا ماندگار; تجربهی کاربری خوب در هنگام تعامل با سایت شما به مشتری حس لذت بخشی را القا میکند، این حس هم میتواند از طریق مرتب بودن، با کیفیت بودن و سرعت مناسب فرایندهایی که قرار است مشتری برای رسیدن به یک هدف خاص طی کند باشد و هم موارد دیگر از قبیل مکان مناسب قرار گرفتن المانها و...
ادامه...
اگر بخواهیم تجربه ی کاربری را تعریف کنیم باید این طور بگوییم که: بهبود میزان رضایت کاربر با استفاده از افزایش کاربردپذیری و ایجاد رضایت در تعاملات بین کاربر ومحصول را تجربهی کاربری می گویند.
به زبان ساده تر، تجربه کاربری مناسب دقیقا همان عاملی است که باعث می شود مشتری تصمیم بگیرد که آیا دوباره به وب سایت شما بازگردد یا خیر، و همچنین تعیین میکند که شما در ذهن مشتری به فراموشی سپرده میشوید یا ماندگار; تجربهی کاربری خوب در هنگام تعامل با سایت شما به مشتری حس لذت بخشی را القا میکند، این حس هم میتواند از طریق مرتب بودن، با کیفیت بودن و سرعت مناسب فرایندهایی که قرار است مشتری برای رسیدن به یک هدف خاص طی کند باشد و هم موارد دیگر از قبیل مکان مناسب قرار گرفتن المانها و...
ادامه...
مهدیه اسماعیلی