تایپ فیس (Typeface) چیست و چه تفاوتی با فونت دارد؟

احتمالا شما با فونت آشنا هستید. هر کسی که تجربه کار با نرم‌افزار word را داشته، هر چند اندک، قطعا با واژه فونت آشناست.
تایپ فیس چطور؟ آیا می دانید تایپ فیس (typeface) چیست؟

شاید فکر کنید تایپ فیس همان فونت است. خیلی از مواقع این دو کلمه به عمد یا غیرعمد، به جای یکدیگر استفاده می شوند.
اما بهتر است بدانید که تفاوت‌های بسیار ظریفی بین این دو کلمه وجود دارد که دانستن آن برای هر متخصص طراح گرافیک واجب است. چرا؟

چون انتخاب فونت و تایپ فیس مناسب می تواند تأثیر زیادی بر خوانایی و تأثیر احساسی طرح بر بیننده داشته باشد. بنابراین انتخاب اشتباه می تواند بر تجربه کاربر تأثیر سوء بگذارد.

در این مقاله تفاوت بین تایپ فیس و فونت و تعریف هر کدام را بررسی خواهیم کرد تا شما بتوانید از این مفاهیم به طور موثر و حرفه‌ای استفاده کنید.

بیشتر بخوانید : “۱۰‌نکته ی طلایی که در طراحی گرافیک تبلیغاتی باید بدانید“

تایپ فیس (Typeface) چیست؟

تایپ‌فیس (Typeface) مجموعه‌ای از طراحی‌ها برای حروف، اعداد و علائم است که ظاهر و سبک نوشتار را مشخص می‌کند. به زبان ساده، تایپ‌فیس همان شکلی است که حروف در متن دارند و می‌تواند خوانایی، حس و حال یا زیبایی متن را تحت تأثیر قرار دهد. مثلاً یک تایپ‌فیس رسمی، حروفی شبیه نوشته‌های کتاب دارد، در حالی که یک تایپ‌فیس فانتزی ممکن است ظاهر خلاقانه‌تری داشته باشد.

به عنوان مثال، Helvetica یک تایپ فیس شناخته شده است. در این جا تعدادی از حروف تایپ معروف و محبوب آمده است:

• Baskerville
• Helvetica
• Times New Roman
• Arial
• Futura
• Didot
• Garamond
• Rockwell
• Georgia

فونت چیست؟

فونت مجموعه‌ای از حروف، اعداد و علائم است که با یک سبک و اندازه خاص طراحی شده و برای نوشتن متن استفاده می‌شود. هر فونت دارای ویژگی‌های مشخصی مثل ضخامت، اندازه و شکل حروف است که برای اهداف مختلف، مانند خوانایی یا زیبایی، در طراحی متن انتخاب می‌شود. به‌عبارت‌دیگر فونت (Font) نسخه‌ای خاص از یک تایپ‌فیس است که شامل اندازه، ضخامت (مثل بولد یا نازک) و سبک (مثل ایتالیک) می‌شود. برای مثال تایپ فیس Helvetica را در نظر بگیرید:
Helvetica 12 point یک فونت است و Helvetica 10 point یک فونت جداگانه است.
همین امر در مورد وزن‌های مختلف هم صدق می‌کند. مثلا Helvetica Bold 14 point فونت متفاوتی از Helvetica Light 14 point است، اما تایپ فیس آن‌ها یکسان است.

تفاوت تایپ فیس و فونت

برای درک بهتر تایپ فیس و فونت، به این مثال توجه کنید:
اگر تایپ فیس را نوعی لباس در نظر بگیرید، فونت می‌تواند ویژگی‌های آن لباس باشد. مثلا اگر تایپ فیس را یک پیراهن در نظر بگیریم، پیراهن مشکی سایز Medium، یک فونت خاص از این تایپ فیس محسوب می‌شود.

به بیان دیگر، تایپ فیس شامل طیف گسترده‌ای از فونت‌ها است که همه دارای یک طرح مشترک هستند. همچنین، فونت به جزئیات منحصر به فرد کاراکترهای تایپ فیس اشاره می‌کند.

دلیل تمایز فیس تایپ و فونت چیست؟

تفاوت فونت و تایپ فیس ریشه در تاریخ صنعت چاپ دارد. کلمه فونت از واژه فرانسوی”fonte” به معنی ریخته‌گری در فلز گرفته شده است.
چاپگرها برای چاپ یک متن به مجموعه کاملی از حروف فلزی نیاز داشتند. این حروف فلزی در جعبه حاوی یک فونت خاص نگهداری میشد. هر جعبه دو بخش داشت: یکی برای حروف بزرگ و دیگری برای حروف کوچک.
روش کار این چاپگرها به این صورت بود که حرف به حرف متن را کنار هم قرار می‌دادند، سپس آن‌ها را به جوهر آغشته کرده و روی کاغذ می‌گذاشتند.

نکته‌ی مهم این بود که باید دقت میشد تا تمام این قطعات حروف کنار هم چیده شده، از یک فونت باشد (یک شکل باشد). یعنی سایز و سایر ویژگی‌های فونت در تمام قطعات یکسان باشد تا شکل کلی نوشته به هم نریزد. به مجموعه این فونت‌های از یک خانواده، تایپ فیس گفته میشد.
این دو مفهوم از آن زمان تا حالا که تمام چاپگرها دیجیتالی شده‌اند باقی‌مانده‌است.

بیشتر بخوانید : “تاریخچه جالب گرافیک تبلیغاتی که همه طراحان باید بخوانند!“

ویژگی‌های فونت

اکنون، بیایید نگاهی به برخی از ویژگی‌های فونت بیندازیم.

وزن (Weight)

منظور از وزن یک فونت، ضخامت طرح کلی یک حرف در مقایسه با ارتفاع آن است. تایپ فیس‌ها دارای فونت‌هایی با وزن‌های مختلف هستند. حتی برخی از آن‌ها ممکن است تا دوازده وزن مختلف هم داشته باشند. اما به طور معمول، یک تایپ فیس ۴ تا ۶ وزن برای فونت‌های خود دارد.

انواع وزن‌های یک فونت به صورت زیر هستند:

• نازک (Thin)
• فوق سبک (Ultra-light)
• سبک (Light)
• معمولی (Normal)
• متوسط (Medium)
• نیمه پر رنگ (Semi-bold)
• پر رنگ (Bold)
• فوق‌العاده پررنگ (Ultra-bold)
• سنگین (Black)
• فوق‌العاده سنگین (Ultra-black)

اندازه (Size)

یکی دیگر از جنبه‌های مهم فونت، سایز و اندازه آن است. اندازه یک فونت تأثیر قابل‌توجهی بر خوانایی متن دارد. بنابراین، اندازه یک فونت نیز برای تجربه کاربر یا خواننده بسیار مهم است. با این حال، برخی از فونت‌ها در اندازه‌های کوچک‌تر بهتر کار می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر در اندازه‌های بزرگ ایده‌آل هستند زیرا به این شکل طراحی شده‌اند.

در اینجا به انواع سایزهای یک فونت را اشاره شده است:

• Caption: کوچک‌ترین اندازه، معمولاً از 4pt تا 8pt متغیر است.
• small text: این محدوده از 8pt تا 10pt است.
• Regular: اندازه متوسط یا پیش فرض برای خواندن که بین 10pt تا 13pt است.
• Subhead: برای متن‌های بزرگ‌تر، از 14pt تا 18pt متغیر است.
• Display: وسیع‌ترین طیف اندازه، بین 19pt تا 72pt.
• Poster: معمولاً بیشتر از 72pt
• The groovy: اندازه آن از 24 پیکسل تا 72 پیکسل متغیر است.

استایل (Style)

وقتی در مورد سبک یا استایل یک فونت صحبت می‌کنیم، یعنی چه قدر فونت از چپ به راست متمایل است. هدف استفاده از شیب در نوشته این است که به توجه خواننده را به آن کلمات جلب کنید. سبک های رایج فونت عبارتند از:

• Italic 
• Oblique 
• Swash
• Cursive
• Slant

عرض (Width)

عرض مشخصه‌ای است که باعث سهولت در خوانایی متن می‌شود. اگر قلم نسبتاً باریک باشد، عرض‌های مختلف به صورت زیر نام‌گذاری می‌شود:

• Compressed
• Condensed
• Narrow

اما اگر قلم نسبتاً بزرگ باشد، به صورت زیر نام‌گذاری می‌شود:

• Wide
• Extended
• Expanded

سریف (Serif)

به دنباله‌ی کوتاهی که در انتهای یک حرف در یک فونت خاص وجود دارد، سریف گفته می‌شود. به طور کلی فونت‌ها را از این نظر می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:

فونت‌های دارای سریف و بدون سریف که به آن sans serif گفته می‌شود. (کلمه “sans” به زبان فرانسوی، به معنای “بدون” است.)

با این حال، انواع دیگری نیز از سریف وجود دارد. مانند:

• Slab serif
• Semi-serif
• Alternate capitals

بیشتر بخوانید : “۱۰ ترند طراحی گرافیک در سال ۲۰۲۱“

نتیجه‌گیری

در این مقاله که از سری مقاله‌های آموزش گرافیک تبلیغات دیجیتالی است، سعی کردیم به زبان ساده، بگوییم که تایپ فیس چیست، فونت چیست و چه تفاوتی میان تایپ فیس و فونت وجود دارد. همچنین مولفه‌های فونت را شرح دادیم تا با شناخت این مولفه‌ها بتوانید فونت‌های مختلف را شناسایی و با یکدیگر مقایسه کنید.

همان‌طور که در ابتدای مقاله گفته شد، تفاوت تایپ فیس و فونت بسیار ریز و ظریف هستند. به همین دلیل اگرچه شاید دانستن آن برای کسانی که در حوزه‌های دیزاین، طراحی و تایپوگرافی فعالیت نمی‌کنند، واجب نباشد، اما قطعا مستحب است!

اما ازآن‌جایی که در همه‌ی حوزه‌ها اصطلاحات تخصصی وجود دارد که متخصصان از این اصطلاحات بین خودشان استفاده می‌کنند، دانستن این نکات برای تمام طراحان گرافیک و متخصصان تایپوگرافی لازم و ضروری است.

برای تهیه این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:

creativemarket.com

uxcel.com

en.99designs.nl