ریدیزاین یا باز طراحی سایت چیست؟ آیا انواع مختلف وبسایت‌‌ها باید باز طراحی شوند؟ چندوقت از طراحی و توسعه‌ی سایت گذشته باشد باید ریدیزاین شود؟ باز طراحی سایت چه ارتباطی با مارکتینگ و فروش کسب‌وکارها (سایتهای فروشگاهی) دارد؟ استراتژی ریدیزاین چیست و چرا مهم است؟
شما را نمی‌دانم اما من هر چند وقت یک بار جای وسایل را در اتاقم عوض می‌کنم. از جای آنها و تکراری شدن اتاقم خسته می‌شوم. خیلی از آدم‌ها هستند که طراحی داخلی خانه را بعد از مدتی عوض می‌کنند. تغییر و تحول در محیط لازم است و در روحیه و حال آدم‌ها هم موثر. یکنواختی همه را خسته می‌کند، حتی کاربران سایت‌ها را.
بیشتر سایت‌ها برای یک مدت محدود یا چند روز طراحی و ساخته نمی‌شوند. کاربران مدام به آنها سر می‌زنند، پس طبیعی است که ظواهر سایت در چشم آنها یکنواخت و خسته‌کننده شود. شاید این یکنواختی برای سایتهای خبری یا محتوایی خیلی بد نباشد. اما سایتهای فروشگاهی بحثشان جدا است. طراحی و جذابیت بصری سایتهای فروشگاهی در جذب کردن کاربر و تشویق کردن او به خرید موثر است.
در این محتوا به شما می‌گویم که باز طراحی سایت چه موقع ضروری است و چطور باید انجام شود. به سوالاتی که محتوا با آنها شروع شد هم پاسخ خواهم داد.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
Redesign یا باز طراحی سایت
ریدیزاین موضوعی است که هم به وب دیزاین و هم به دیجیتال مارکتینگ مربوط می‌شود. درواقع باید گفت بیشتر از این‌که به طراحی سایت مربوط شود به دیجیتال مارکتینگ و سودآوری کسبوکار مربوط است. به همین دلیل ضروری است که روشن شود در ادامه قرار نیست درباره‌ی بحث‌های فنی و تغییراتی که تکنولوژی‌های جدید در توسعه سایت سبب می‌شوند، بحث شود.
هر سایت دو قسمت دارد: سمت کاربر یا کلاینت ساید (هر چیزی که کاربر با آن مواجه می‌شود) و سمت سرور یا سرور ساید (چیزی که کاربر هرگز نمی‌بیند و توسعه‌دهنده بک اند با آن سروکار دارد). بیش از ۸۰٪ از باز طراحی سایت در کلاینت ساید اتفاق می‌افتد. البته، برای اجرا و پیاده‌سازی باز طراحی قطعا نیاز است در سمت سرور وبسایت هم تغییراتی رخ دهد و حتی شاید لازم باشد از فریمورک یا تکنولوژی خاصی استفاده شود.
با نگاهی به تاریخ طراحی وبسایت متوجه می‌شویم که سایت‌ها در طول چند دهه‌ی اخیر سریع‌تر و تعاملی‌تر شدند. اما اگر برای مثال، سایتی با استفاده از تکنولوژی ایجکس سریع‌تر و پویاتر شود، گفته نمی‌شود که سایت ریدیزاین شده است. همانطور که اشاره شد، باز طراحی در المان‌ها و بخش‌هایی از سایت اتفاق می‌افتد که کاربر با آنها سروکار دارد، یعنی رابط کاربر و تجربه کاربر.
به تصاویر زیر نگاه کنید و تغییرات home page سایت آمازون در ۲۳ سال گذشته را ببینید.
وبسایت آمازون در سال ۲۰۰۰
وبسایت آمازون در سال ۲۰۰۵
وبسایت آمازون در سال ۲۰۱۰
وبسایت آمازون در سال ۲۰۱۵
وبسایت آمازون در سال ۲۰۲۰
وبسایت آمازون در سال ۲۰۲۳
تعریف وبسایت ریدیزاین
اگر وارد وبسایتی فروشگاهی شوید و نتوانید در منو چیزی را که دنبالش می‌گردید پیدا کنید یا اگر شرح محصول گنگ و نامفهوم باشد و به شما برای تصمیم‌گیری کمکی نکند یا اگر در سایت برای محصولات هیچ عکس باکیفیتی وجود نداشته باشد، شما خرید نمی‌کنید و سایت را ترک می‌کنید. بقیه‌ی کاربران هم رفتاری مشابه دارند. این یعنی کسبوکار ضرر می‌کند و مشتری از دست می‌دهد.
باز طراحی سایت فرآیند تغییر دادن و به‌روز کردن متن‌ها و میکروکپی‌ها، ساختار، چیدمان، ترکیب‌بندی و نقشه سایت است تا عملکرد و کارایی آن بهتر شود و بازدیدکنندگان بیشتری را به مشتری تبدیل کند.
زمان باز طراحی سایت
آیا می‌شود زمان خاصی را برای ریدیزاین مشخص کرد؟ مثلا می‌شود گفت که اگر ۳ سال از عمر یک وبسایت می‌گذرد، سایت باید باز طراحی شود؟ یا اگر سایت کسبوکار بازدیدکننده کمی دارد و خوب نمی‌فروشد، مشکل از وب دیزاین است و سایتش باید ریدیزاین شود؟ نه! برای باز طراحی همه‌ی سایت‌ها نمی‌شود یک قانون کلی مشخص کرد.
هر سایتی شرایط و ویژگی‌های خاص خودش را دارد و صاحب آن با در نظر گرفتن عوامل مختلفی به این نتیجه می‌رسد که سایت باید ریدیزاین شود. همانطور که از تعریف باز طراحی مشخص است، در فرآیند آن تقریبا همه‌ی اجزای سایت تغییر می‌کند. پس، باز طراحی سایت زمان‌بر و هزینه‌بر است و به منابع مالی و انسانی نیاز دارد. باید اهداف مشخص داشته باشد و با بررسی و تحقیق برای آن برنامه و استراتژی داشت.
صاحب کسبوکار برای تصمیم‌گیری درباره‌ی ریدیزاین یک سایت فروشگاهی باید به موارد زیر توجه و پاسخ سوالات مختلفی را پیدا کند:
بررسی و تحلیل کارایی و عملکرد دیزاین فعلی سایت
آیا سایت از اول درست طراحی و توسعه داده شده است؟ یا چون کسبوکار نوپا بوده و منابع مالی کافی نداشته؛ سایتی ابتدایی و نه چندان جذاب، بدون طراحی رابط کاربر و تجربه کاربر، برایش ساخته شده است؟ برای یافتن پاسخ آن سوال لازم است داده جمع‌آوری کرد. صاحب سایت باید داده‌ها را با توجه به مهم‌ترین معیارها برای ارزیابی موفقیت تجارت‌های الکترونیک جمع‌آوری و ارزیابی کند تا به مشکلات اصلی سایت برسد.
تمام مشکلات سایت به دیزاین مربوط نمی‌شود. ممکن است سایتی خیلی خوب دیزاین شده باشد، اما سئو نشده باشد. به همین دلیل، سایت در نتایج جستجو به کاربران نمایش داده نمی‌شود و ترافیک سایت (بازدیدکننده) کم است. شاید مشکل از دیجیتال مارکتینگ و تبلیغات باشد. ممکن است تیم مارکتینگ برای مخاطبان اشتباهی، که کاربر هدف کسبوکار نیستند، تبلیغ می‌کند.
اهداف و سیاست‌های بلندمدت کسبوکار و انعکاس آن در سایت
آیا کسبوکار نوپا است و قصد دارد به برندی بزرگ تبدیل شود؟ یا مغازه‌ای دارد و در کنارش فقط خواسته است تا سایتی داشته باشد برای فروش آنلاین؟ اگر کسبوکار قصد نداشته باشد که در بلندمدت رشد کند و به برندی بزرگ تبدیل شود، طبیعتا برای سایتش خیلی هزینه نمی‌کند. همه‌ی کسب‌وکارها منابع مالی لازم برای طراحی یا باز طراحی وبسایت را ندارند.
اما اگر کسب‌وکاری میخواهد روزی بشود دیجی کالا یا اسنپ، قطعا باید برای دیزاین و ریدیزاین سایتش بسیار زیاد هزینه کند. چون سایت فروشگاهی نماد کسبوکار و برند است. در دیزاین سایت برند، هویت و صدای خاص آن برند باید منعکس شده باشد. علاوه بر آن، تعامل رضایت‌بخش کاربر با سایت بر فروش سایت تاثیر مستقیم دارد. پس، هر چه سایت برای طراحی UI/UX هزینه کند، منطقی و موجه است.
بررسی و تحلیل رقبا، بازار و تکنولوژی‌های جدید
آیا رقبا سایتشان را باز طراحی کردند؟ آیا آنها ریبرندینگ کردند؟ آیا همه‌ی سایتهای فروشگاهی تکنولوژی جدیدی به سایتشان افزودند؟ پاسخ این پرسش‌ها برای کسب‌وکارهای آنلاین بسیار مهم است، چون تحقیقات نشان می‌دهد که
۵۰٪ از مشتریان دیزاین سایت فروشگاهی را جزئی از برند می‌بینند و برای آنها خود سایت و تعامل با آن به اندازه‌ی محصولاتی که در آن عرضه می‌شود مهم است.
پس، اگر رقبای شما کمپین ریبرندینگ طراحی کردند و طراحی وب را متناسب با آن کمپین کلا تغییر دادند و سایتشان را از هر نظر بهتر و جذاب‌تر کردند (بخوانید محصول و برندشان را در چشم بازار و مشتریان متحول و نو کردند)؛ شما هم خیلی جدی باید به ریدیزاین فکر کنید.
گاهی هم ممکن است استاندارهای موتورهای جستجو تغییر کند و از سایت‌ها بخواهد تا به سایتشان ویژگی یا دیزاین خاصی را اضافه کنند.
استراتژی باز طراحی وبسایت فروشگاهی
مرحله اول برای تدوین استراتژی ریدیزاین سایت، جمع‌آوری داده و تحلیل آنها است. درواقع، بخشی از کار در مرحله‌ی قبل و در فرآیند تصمیم‌گیری برای باز طراحی انجام شده است. اگر صاحب کسبوکار و تیم طراحی محصول، دیجیتال مارکتینگ و سئو بعد از یافتن پاسخ سوالات مرحله‌ی قبل به این نتیجه رسیدند که باید سایت باز طراحی شود؛ حالا نوبت می‌رسد به طی کردن مراحل زیر و تدوین استراتژی وبسایت ریدیزاین.
۱. اهداف کسبوکار از باز طراحی سایت را مشخص کنید
سایت فعلی، بازار و رقبا را تحلیل کردید. پس، می‌دانید سایتی که در حال حاضر دارید، چطور کار می‌کند و چه نقاط قوت و ضعفی دارد. اگر هنوز ابهامی وجود دارد، باز هم از عملکرد سایت داده جمع‌آوری کنید. ترافیک سایت، تعداد بک لینک‌ها، میزان فروش کلی سایت، نظرات کاربران، بازخوردها و مشکلاتی که آنها به کسبوکار اطلاع دادند؛ از جمله داده‌های بسیار مهم و کمک‌کننده است.
اگر در سایت فعلی رابط کاربر، تجربه کاربر و میکروکپی‌ها (هر متنی که در سایت کاربر را برای انجام دادن کاری راهنمایی و هدایت می‌کند، مثل کلماتی که روی دکمه‌ها نوشته می‌شود) را متخصص هر کار یعنی طراح UI، طراح UX و یوایکس رایتر طراحی نکرده است؛ یکی از مهم‌ترین اهداف باز طراحی باید طراحی اصولی و تخصصی محصول (سایت) باشد.
۲. پرسونای مشتری و پیامی را که برند میخواهد به بازار برساند، تعیین کنید
ریدیزاین قرار است به مارکتینگ و فروش کسبوکار کمک کند. دقت کنید که فروش بیشتر فقط با بهبود تجربه کاربر (تعامل کاربر با سایت) به دست نمی‌آید. هر کسبوکار مشتریان خاص خود را با ویژگی‌های مخصوص به خودشان دارد. دیزاین سایت باید متناسب با محصول کسبوکار و مشتریان (مخاطبان کسبوکار) باشد.
پس، لازم است مشخص شود برند چه پیامی را، چه ارزش‌هایی را، میخواهد در سایت خود منعکس کند و به کاربران نشان دهد. دیزاین سایت و میکروکپی‌ها و لحنی که محتوای سایت با آن نوشته می‌شود، همه و همه باید در خدمت هویت برند و متناسب با صدای برند باشند. علاوه بر آن، اگر مشتریان اصلی کسبوکار گروه خاصی هستند، مثلا مادرانی که نوزاد دارند، دیزاین سایت باید با در نظر گرفتن پرسونای مشتری طراحی شود.
۳. صفحات و محتواهایی را که باید حفظ شود، معلوم کنید
باز طراحی با هدف بهبود عملکرد کلی سایت و جذب هر چه بیشتر کاربران انجام می‌شود. طبیعی است که همه چیز و همه‌ی صفحات در یک سایت ضعیف نیستند. استراتژی باز طراحی سایت باید به گونه‌ای باشد که نقاط قوت سایت را در ریدیزاین حفظ کند. مثلا، اگر سایت فروشگاهی بلاگ دارد که در آن مقاله‌های باکیفیت و ارزشمندی منتشر شده و خیلی خوب سئو شده است و در نتیجه کاربران زیادی را به سایت می‌آورد؛ بلاگ سایت و محتواهایش باید برای سایت حفظ شود. اساسا، لازم است باز طراحی با توجه ویژه به اصول و آخرین و جدید‌ترین استانداردها سئو سایت انجام شود. اگر صفحه‌ای از سایت برای سئو مهم است (مثلا، لینک آن در شبکه‌های اجتماعی بسیار به اشتراک گذاشته شده است)، باید حفظ شود تا سایت لطمه‌ای نخورد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
۱. سایتهای فروشگاهی مغازه‌ی کسب‌وکارها هستند. همانطور که لازم است طراحی و چیدمان مغازه به گونه‌ای باشد که مشتری سریع و راحت کالایی را که میخواهد پیدا کند، حساب کند و آنجا را ترک کند؛ دیزاین سایتهای فروشگاهی هم باید برای سرعت و سهولت تعامل و خرید کاربر انجام شود.
۲. اگر پس از مطالعه و تحقیق و جمع‌آوری داده صاحب کسبوکار و تیم فروش به این نتیجه برسند که طراحی سایت مانعی برای تعامل رضایت‌بخش و اثربخش کاربر (مشتری) با سایت است، وبسایت آن کسبوکار آنلاین باید باز طراحی شود.
۳. پس، ریدیزاین برای همه‌ی سایت‌ها ضروری نیست. باید در هر مورد بعد از تحلیل و در نظر گرفتن عوامل مختلف تصمیم‌گیری کرد.
۴. در آموزش طراحی وبسایت درباره‌ی اهمیت و تاثیری که طراحی رابط کاربر (UI) و تجربه کاربر (UX) در طراحی سایت دارد، بحث می‌شود تا طراحان سایت آگاه باشند که نمی‌شود هر طور که دوست دارند سایت را دیزاین کنند.
۵. آنچه از طراحی UI در دوره طراحی سایت گفته می‌شود، اصول و مبانی کلی است. طراح سایت باید طراحی رابط کاربر را جداگانه یاد بگیرد تا کاملا به آن مسلط شود.
