همه‌ی ما حرف‌هایی برای گفتن داریم و گوشی می‌خواهیم برای شنیدن یا شاید چشمی می‌خواهیم برای دیدن حرف‌هایمان. همه‌ی حرف‌ها را نمی‌شود گفت. بعضی حرف‌ها و پیام‌ها را باید کشید. نوشتن زبا‌ن‌های باستانی نیز بیشتر به نقاشی‌کشیدن شبیه بوده است، چون مهم انتقال پیام بوده و برقراری ارتباط. گاهی طرح و نقش‌کشیدن بهترین ابزار برای انتقال پیام است.
انسان همیشه دنبال راه‌ها و ابزارهای مختلف و جدید و خلاقانه برای ارتباط برقرارکردن با دیگران و جهان اطرافش می‌گردد. دلیلش هم واضح است: وسیله‌ی ارتباطی باید پیام خاصی را، همان‌طور که گوینده می‌خواهد، به مخاطب برساند. کسی نمی‌خواهد دیگران منظورش را و حرفش را و پیامش را بد بفهمند یا اصلا نفهمند.
برهمین اساس می‌شود نتیجه گرفت که راهی که برای گفتن (انتقال پیام) انتخاب می‌شود اولا باید مناسب پیام باشد و دوما متناسب با مخاطب آن پیام. دقیقا به‌همین دلیل است که برای حرف‌زدن با بچه‌ها کتابهای مصور کودکان را انتخاب میکنند. چون با کمک تصویرسازی است که پیام و قصه برای کودک گفته می‌شود.
این فقط کودکان نیستند که زبان تصویرها را خوب می‌فهمند، بزرگسالان هم همین‌طور هستند. اساسا با کمک تصاویر و طرح‌ها و نقشه‌ها و نمودارها نه‌تنها می‌شود به‌راحتی اطلاعات زیاد و پیچیده را ساده کرد و به مخاطب گفت، پیام‌های ساده و یک خطی را هم (مثل: این محصول را ببین و بخر!) می‌شود به جذاب‌ترین و درگیرکننده‌ترین شکل به مخاطبش رساند.
به‌‌همین‌دلیل است که تصویر و تصویرسازی کاربردهای وسیع و متنوعی دارند و از شیوه‌های بصری انتقال پیام به مخاطب محسوب می‌شوند. این تصویر ممکن است نموداری باشد در کتاب درسی یا اینفوگرافی در سایت خبری یا ممکن است طرح روی بسته‌بندی محصولی خاص باشد یا تصویر بنر تبلیغاتی.
این مطلب قصد دارد تا شما را با ایلوستریشن و کاربردها و انواعش بیشتر آشنا کند. از تعریف Illustration (ایلاستریشن یا ایلوستریشن) شروع میکنیم.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
ایلوستریشن (Illustration) چیست؟
اول ببینیم این کلمه در لغت به چه معناست و ریشه‌ی لغوی آن چیست. Illustration اسم است که از فعل Illustrate ساخته شده. Illustrate ریشه‌ای یونانی، که به‌معنای روشن و واضح‌ساختن است، دارد. معادل‌های فارسی که برای فعل Illustrate درنظر گرفتند این‌ها هستند: مثال زدن برای، عکس آوردن برای، با تصویر توضیح دادن، روشن کردن، شرح دادن، مصور کردن و با تصویر آراستن. پس معانی Illustration هم می‌شود: آوردن مثال، آوردن نمونه، نمونه، شرح، تصویر و عکس. از میان این معانی، که همه به‌هم مرتبط هستند، بهترین معادل تصویر و تصویر سازی است.
In short, illustration is a visualization made by an artist. It is a drawing (or painting, collage, engraving, photo, etc.) that explains something. The illustration doesn’t have to be drawn—a photo in an encyclopedia is also an illustration, because it explains what is written.
تصویر و تصویرسازی تجسمی است بصری که به‌دست یک هنرمند ساخته شده. طرحی (نقاشی، کلاژ، حکاکی، عکس و …) که چیزی را توضیح میدهد. این طرح لازم نیست که حتما کشیده شده باشد- عکسی در دائره‌المعارف هم ایلاستریشن است، چون مطلبی را که نوشته‌شده توضیح میدهد.
بنابراین و همان‌طور که در مقدمه هم گفته شد، ایلوستریشن‌ها وظیفه‌ی پیام‌رسانی و توضیح‌دهندگی دارند. یعنی تصویرساز (Illustrator) ایده‌ای دارد و چیزی را باید با تصویری که می‌کشد یا می‌سازد به مخاطبش برساند. ایلوستریشن‌ها ممکن است در تکمیل و تفسیر متن یا محتوایی و در کنار آن باشند یا به‌تنهایی و مستقل به‌کاربرده شوند.
تصویرسازی ممکن است با تکنیک‌ها و وسایل مختلف انجام شود. یا ممکن است خیلی حرفه‌ای و پیچیده و گران تمام شود (مانند تصویرسازی برای کتابهای کودکان که آموزش‌های خاص خودش را دارد)، ممکن است روی کاغذ سفید و با سیاه‌قلم طرح‌های ساده‌ای کشیده شده باشد یا ممکن است با کمک digital design و نرم‌افزارهای خاص (مثل 3D Modeling or Illustrator) تصویرسازی انجام شده باشد. (اگر علاقه‌مند به آشنایی بیشتر با تاریخ ایلوستریشن و تصویرسازی و تحولات آن هستید، این ویدئو را تماشا کنید.)
انواع ایلوستریشن‌ها
همان‌طور که گفتیم و از تعریف ایلوستریشن هم مشخص است، نمی‌توان کاربردهای آن را محدود به چند مورد خاص کرد. در هر حرفه و شغل و صنعتی می‌شود برای رساندن پیامی یا کمک به فهم ایده‌ای از تصویرسازی استفاده کرد (در انیمیشن‌ها، فیلم‌ها، بازی‌های کامپیوتری، کتابها، مجله‌ها، بروشورها و فلایرها، وسایل آموزشی و کمک آموزشی، طراحی‌های دیجیتال، مولتی مدیاها و …).
در ادامه، ۷ نوع از ایلوستریشن‌ها که بیشترین کاربرد را در دنیای واقعی و دیجیتال دارند به‌همراه نمونه‌ای برای هرکدام معرفی میکنیم:
اگر به یادگیری ایلاستریتور علاقه‌مندید، «۸ ابزار مهم و کاربردی ایلوستریتور برای طراحان حرفه‌ای» را بخوانید.
۱) Editorial Illustration یا تصویرسازیهای متن‌محور
این نوع از ایلاستریشن‌ها همیشه همراه متن هستند یعنی متنی را توضیح می‌دهند و تفسیر و همراهی میکنند . این متن می‌تواند داستانی در کتاب باشد یا مجله یا روزنامه و یا محتوای سایت و اپلیکیشن. در این نوع تناسب تصویر و محتوا و جذابیت (زیبا‌بودن تصویر) بسیار مهم است.
۲) Concept Art یا تصویرسازیهای مفهومی
این نوع از ایلاستریشن‌ها در ساختن فیلم‌ها، انیمیشن‌ها، comic books و بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌شوند. در این ایلاستریشن‌ها ایده‌های ذهنی از کاراکترها، وقایع داستان، فضاها و دیگر جزئیات پیش از ساخته‌شدن طراحی می‌شود تا با نظر دیگر تیم‌‌های درگیر حک و اصلاح و به طرح نهایی تبدیل شود.
۳) Scientific Illustration یا تصویرسازیهای علمی/فنی
هر ایلوستریشنی که با هدف ساده‌سازی و کمک به فهم موضوعی علمی یا فنی یا تکنولوژیک ساخته شود در این دسته قرار می‌گیرد. تمام تصویرسازیهای کتابها و منابع آموزشی و آکادمیک از این نوع هستند. این تصویرسازی‌ها می‌توانند همراه با اعداد و ارقام یا متن باشند. چیزی که این نوع را از تصویرسازیهای متن‌محور متمایز می‌کند لزوم سادگی و شفافیت و وضوح آ‌ن‌هاست (یعنی باید تصاویری به دور از ابهام و پیچیدگی باشند).
۴) Fashion Illustration یا تصویرسازی مد
اولین کاری که طراحان مد و لباس انجام می‌دهند کشیدن لباس‌هایی است که قرار است دوخته شود و به‌نمایش درآید. در این تصویر تمام جزئیات لباس، ترکیب رنگ، جواهراتی که همراه آن باید انداخته شود، کیف و کفش، حتی مدل مو و آرایش مدل کشیده می‌شود. این تصویرسازی ممکن است با مدادرنگی و روی کاغد باشد یا کامپیوتری و با استفاده از نرم‌افزار. طراحان جواهر، کیف، کفش و طراحان دکوراسیون داخلی هم به‌‌همین‌ترتیب عمل میکنند.
برای تسلط بیشتر بر نرم‌افزار ایلوستریتور مقاله‌ی «۱+۹ترفند ادوبی ایلاستریتور که هر طراحی باید بداند» را مطالعه کنید.
۵) Advertising Illustration یا تصویرسازیهای تبلیغاتی
هر نوع تصویرسازی که با هدف تبلیغات محصول و برند خاصی ساخته شود از این نوع است. ایده‌ی این تصویرسازی، گویایی، جذابیت و خاص‌بودن آن‌ها بسیار مهم است. تصویرسازیهای تبلیغاتی با هدف‌های گوناگون (معرفی مزایای محصول، معرفی محصول جدید، مقایسه‌ی چند محصول، معرفی برند و … ) طراحی می‌شوند. اما با هر هدفی که طراحی شوند باید در خاطر مخاطب بمانند.
۶) Packaging Illustration
این نوع هم ممکن است با اهداف تبلیغاتی همراه باشد. هرچه بسته‌بندی محصول جذاب‌تر باشد، برای مشتری وسوسه‌برانگیز‌تر می‌شود. فرق آن با نوع قبلی در این است که بسته‌بندی باید در درجه‌ی اول درخدمت برند و محصول باشد. باید احساس و تجربه‌ی داشتن و مصرف‌کردن محصول را نیز به‌نحوی به مخاطب نشان دهد.به نمونه‌ی زیر نگاه کنید. چه احساسی به شما میدهد؟
۷) Infographics
حتما شما هم اینفوگرافیهای زیادی را دیدید و به‌خوبی می‌دانید که کارشان چیست. هدف اصلی در این نوع از تصویرسازی‌ها نشان‌دادن آمار و ارقام و اطلاعات با استفاده از آمارها و نمودارهاست. اینفوگرافی‌ها کاربردهای مختلفی دارند (برای نشان‌دادن ارقام و آمار مربوط به رشد یک کسب‌وکار، اینفوگرافیهای پزشکی، اینفوگرافیهای محیط‌زیستی و …). ممکن است تصویرسازی علمی و آموزشی از نوع اینفوگرافی باشد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
۱. ایلاستریشن از شیوه‌های تعاملات بصری است.
۲. هدف اصلی در تصویرسازی کمک به واضح و روشن‌ساختن چیزی است یا تکمیل و تفسیر آن.
۲. ایلوستریشن‌ها انواع دیگری هم دارند. یکی همان تصویرسازی تخصصی برای کتابهای کودکان است.
۳. ایلاستریشن‌ها ممکن است با ابزارهای دیجیتال و در ترکیب با سایر طراحی‌های بصری و گرافیکی ساخته شوند. دراین‌صورت شاید بسیار پرهزینه و گران و پرجزئیات باشند.
۴. این کاربرد وسیع یعنی بازار کار خوب برای طراحان ایلوستریر یا تصویرسازان.
۵. اگر نخواهید حرفه‌ای و به‌عنوان یک تصویرساز کار کنید، با گذراندن دوره آموزش ایلوستریتور به‌راحتی می‌توانید برای پروژ‌ه‌های درسی یا دانشگاهی اینفوگرافی یا ایلاستریشن‌‌های علمی بسازید. (شاید علاقه‌مند شدید و خواستید حرفه‌ای تصویرسازی را دنبال کنید. درآن‌صورت هم تسلط بر نرم‌افزار Illustrator به‌دردتان می‌خورد.)
برای نوشتن این مطلب از منابع زیر استفاده شده است:
