شبکه جهانی وب بسیار گسترده و قدرتمند است. طی دهه‌های گذشته، اینترنت تمام زندگی ما، از کار کردن گرفته تا نحوه تعامل با یکدیگر را تحت تاثیر قرار داده است. به همین دلیل بسیار مهم است که ابزارهایی را که با کمک آن ها به اینترنت دسترسی داریم، بشناسیم و بدانیم چگونه کار می‌کنند. حتما نام مرورگرهایی ماننو گوگل کروم، فایرفاکس، اپل سافاری، مایکروسافت اِج و… را شنیده‌اید. در این مقاله می خواهیم بدانیم مرورگر چیست و مرورگرهای معروفی که روزانه توسط میلیاردها نفر استفاده می شود، چگونه کار می‌کنند.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
مرورگر چیست؟
مرورگرهای اینترنت یا Internet Browsers برنامه‌های نرم افزاری هستند که به شما اجازه می‌دهند صفحات وب سایت‌ها را ببینید و با آن‌ها تعامل داشته باشید. هدف اصلی مرورگرهای اینترنت این است که کدهای صفحات وب سایت را که در سرورها ذخیره شده به شکل متن، تصاویر، ویدیو و صدا نمایش دهند.
تاریخچه مرورگرها
اولین مرورگر در سال ۱٩٩٠ معرفی شد که World Wide Web نام داشت. البته بعدها نامش به Nexus تغییر یافت. اگرچه این مرورگر نیز برای نمایش صفحات وب سایت‌ها استفاده می‌شد، اما با مرورگرهایی که امروزه با آن کار می کنیم، فاصله زیادی داشت. در دهه ٩٠ میلادی، محیط اینترنت مبتنی بر متن بود و کاربران بدون دانش فنی نمی‌توانستند از آن استفاده کنند. به همین دلیل تعداد محدودی از افراد توانایی دسترسی به اینترنت را داشتند.
اما کم کم تغییرات از سال ١٩٩٢ با معرفی مرورگر Mosaic شروع شد. مرورگر موزائیک با محیط گرافیکی و جذاب، گشت و گذار در وب را راحت‌تر کرد. و از همه مهم‌تر دیگر نیازی نبود تا همه افراد برای دسترسی به اینترنت دانش برنامه‌نویسی بدانند. از این رو رفته رفته برتعداد کاربران اینترنت افزوده شد و شرکت‌ها هم به دنبال مردم در اینترنت حضور پیدا کردند. تجارت الکترونیک، رسانه‌های اجتماعی و بسیاری از چیزهای دیگر که امروزه بخش جدایی‌ناپذیر اینترنت هستند، تحت تاثیر اولین مرورگر گرافیکی ایجاد شدند.
بیشتر بخوانید: “تاریخچه تکاملی طراحی وبسایت در جهان“
مرورگرهای اینترنت مدرن
امروزه مرورگرهای اینترنت به ابزارهای قدرتمندی تبدیل شده‌اند که به کاربران اجازه می‌دهند در یک محیط امن با سرعت و کیفیت بالا به وب سایت‌های مورد علاقه‌شان دسترسی داشته باشند. محبوب ترین مرورگرهای دنیا عبارتند از:
- Google Chrome
- Safari
- Microsoft Edge
- Firefox
- Opera
همانطور که در نمودار زیر مشاهده می کنید، گوگل کروم محبوب ترین مرورگر در سال ٢٠٢٢ است.
مرورگرها چگونه کار می کنند؟
زمانی که شما آدرس URL یک وب سایت را در نوار آدرس مرورگر وارد می کنید، مرورگر، اطلاعات آن صفحه را از وب سرور پیدا می‌کند. مرورگر فایل آن صفحه را که به یک زبان برنامه‌نویسی، مثلا HTML یا جاوا اسکریپت نوشته شده است، دریافت می کند. این فایل شامل، دستورالعمل‌هایی درباره نحوه نمایش اطلاعات در صفحه است. در مرحله بعد مرورگر این فایل را ترجمه و تفسیر می کند و برای کاربر نمایش می‌دهد. تمام این پروسه طی چند ثانیه انجام می‌شود.
اصطلاحات رایج در مرورگرها
کوکی (Cookies)
وب سایت ها اطلاعات شما را در فایل هایی به نام کوکی‌ها ذخیره می کند. این کوکی ها تا دفعه بعد که دوباره از آن سایت دیدن می کنید، در مرورگر شما ذخیره میشوند. به محض بازدید دوباره شما از یک وب سایت، این فایل کوکی توسط مرورگر خوانده می شود و شما را شناسایی می کند. برای مثال زمانی که شما وارد یک وب سایت می شوید و نام کاربری و رمز عبورتان ذخیره می شود، این کار به کمک کوکی‌ها امکان‌پذیر است.
کوکی‌ها همچنین جزئیات اطلاعات شما را نیز ذخیره می‌کنند. اطلاعاتی مانند، علایق شما، الگوهای رفتاری شما در مرورگرها و… . نوع دیگری از کوکی‌ها نیز وجود دارد که به آن ها کوکی‌های سوم شخص یا Third-party cookies می‌گویند. این کوکی‌ها از سایت‌هایی هستند که شما تا به حال از آن‌ها بازدید نکرده‌اید اما می‌توانند شما را از وب سایت‌های دیگر ردیابی کنند تا اطلاعاتی را درباره شما جمع‌آوری کنند، که البته گاهی این اطلاعات به کمپانی‌های بزرگ فروخته می‌شود. شما می‌توانید این کوکی‌ها را مسدود کنید البته همه‌ی مرورگرها این اجازه را به شما نمی‌دهند.
خرید و فروش اطلاعات کاربران اینترنت در کمپانی‌های بزرگ دنیا، یکی از موضوعاتی است که باعث تحولات عظیمی در آینده اینترنت خواهد شد.
پیشنهاد می‌کنم مقاله “آشنایی با وب ۳، آینده اینترنت” را که به این موضوع پرداخته، از دست ندهید.
مرورگر خصوصی (Private browsing)
تقریباً تمامی مرورگرهای مهم دنیا دارای محیط مرورگر خصوصی هستند که اطلاعات تاریخچه وب سایت هایی که از این محیط بازدید می کنید در قسمت History ذخیره نخواهد شد. اکثر افراد تصور می کنند که مرورگرها در صورت استفاده از محیط خصوصی، اطلاعات و تاریخچه وب سایت های بازدید شده را به دولت ها و کمپانی های تبلیغاتی نمایش نمی دهند. در صورتی که این طور نیست. مزیت استفاده از بخش مرورگر خصوصی این است که اگر شما از کامپیوترهای اشتراکی استفاده کنید می تواند اطلاعات شخصی و محرمانه شما را از دید سایر کاربران آن کامپیوتر حفظ کند.
افزونه ها (Extensions)
مرورگرهای اصلی مانند کروم و فایرفاکس، به کاربران این اجاره را می دهند که از طریق نصب اکستنشن یا افزونه ها، قابلیت های خاصی را به مرورگر اضافه کنند. اکستنشن ها نرم افزارهای کوچکی هستند که شما با اضافه کردن آن به مرورگر، می توانید عملکرد مرورگر را شخصی سازی کنید و قابلیت جدیدی را مانند دیکشنری و تم‌های مختلف به آن اضافه کنید.
سیستم نام دامنه (DNS)
هر وب سایت دارای یک رشته پیچیده از اعداد و حروف است که به عنوان آدرس IP شناخته می شوند و رایانه ها از آن ها برای ارائه آدرس وب به یک کاربر نهایی استفاده می کنند .سیستم نام دامنه (DNS) یک فرایند فنی است که طی آن نام های دامنه (example.com) به آدرس پروتکل اینترنت مربوطه (IP) آن ها (208.109.80.196) ترجمه می شود.
سرور (Server)
سرور یک کامپیوتر فیزیکی است که بدون هیچ گونه اختلالی کار می کند تا وب سایت شما همیشه برای هر کسی که می خواهد آن را ببیند در دسترس باشد. به عبارت دیگر، سرور به رایانه ای گفته می شود که سایر کاربران وب را از هرجای دنیا به سایت شما متصل می کند.
بیشتر بدانید: “هر آنچه که باید درباره هاست و دامنه بدانید“
نتیجه گیری
مرورگرها برای این ساخته شدند که مسیر ورود ما به اینترنت را هموار کنند. همه‌ی ما تجربه کار با مرورگرها را داشته ایم. اما درک این موضوع که مرورگرها چگونه کار می کنند، نیز می تواند کمک کند تا بتوانیم فرایند نمایش اطلاعات در مرورگرها را درک کنیم. اهمیت این موضوع به ویژه برای دانشجویان آموزش طراحی و برنامه نویسی وب سایت می تواند بیشتر هم باشد.
برای تهیه این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:
