چرا برندینگ برای استارتاپ ها و کسبوکارهای کوچک مهم است؟ چرا استارتاپها ازهمان آغازبه کار باید روی برندینگ سرمایه‌گذاری کنند و برای آن برنامه‌ای دقیق و مشخص داشته باشند؟ آیا می‌شود ادعا کرد که موفقیت یا شکست استارتاپها ارتباط مستقیمی با برندینگ دارد؟
چلوکباب هانی که از روز اول برند نبود. چلوکباب مسلم بازار نیز همین‌طور. برای هردوی آن کسب‌وکارها در آغاز کار اساسا برندینگ معنا و مفهومی نداشت. آیا هانی یا مسلم باید الگوی کسبوکارهای مشابه امروز باشند؟ قطعا نه! هانی و مسلم متعلق‌به زمانی هستند که رقابت معنای امروز را نداشت. می‌شود گفت درآن‌زمان اصلا رقابتی وجود نداشت.
اگر امروز آشپزخانه‌ی کوچکی به‌نام آشپزخانه جعفری که در محله‌ی کوچکی در تهران فعالیت می‌کند بخواهد رشد کند و برای همیشه آشپزخانه‌ی کوچکی نباشد، به برندینگ و برندسازی نیاز دارد. اگر کسب‌وکار اینترنتی کوچکی که در اینستاگرام شروع کرده است بخواهد رشد کند و برای همیشه فقط در اینستاگرام نماند، به برندینگ نیاز دارد.
اگر استارتاپی بخواهد رشد کند، به سوددهی برسد و فعال بماند؛ لازم است ازهمان‌ابتدا به برندینگ فکر و روی آن سرمایه‌گذاری کند. اما چرا؟ چه دلایل قانع‌کننده‌ای وجود دارد برای اینکه موفقیت استارتاپها به برندینگ بستگی دارد؟ در این مقاله به این سوال و سوالاتی که درآغاز طرح شد، پاسخ داده می‌شود.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
چرا برندینگ برای استارتاپ ها مهم است؟
قبل‌از اینکه دلایل اهمیت برندینگ در موفقیت استارتاپها را بگویم، نیاز است درباره‌ی مفهوم برندینگ کمی صحبت کنم. استارتاپ یا کالایی جدید تولید می‌کند یا خدمتی ارائه می‌دهد. درواقع، استارتاپ حول‌محور عملی‌کردن یک ایده شکل می‌گیرد. آن ایده کالا یا خدمتی است که در بازار جایش خالی است و برایش تقاضا وجود دارد. ویژگی دیگر استارتاپها و کسبوکارهای کوچک این است که با سرمایه و نیروی انسانی کمی تلاش می‌کنند تا آن ایده را عملی کنند.
بنابراین، طبیعی است که درآغاز بیشترین وقت و انرژی استارتاپها صرف این می‌شود که نیروی انسانی لازم را پیدا و کالا یا خدمت را به‌بهترین شکل طراحی و تولید کنند. بعداز آن است که نوبت‌به بازاریابی و مارکتینگ و معرفی محصول به بازار و مشتری می‌رسد. در آن مرحله نیز استارتاپها بیشتر به‌دنبال انتخاب و طراحی اسم، لوگو و یا شعار (برند) برای کسب‌وکار و محصول خود هستند. چون برند است که کسب‌وکار و محصول را از رقبای حاضر در بازار متمایز می‌کند.
اما مسئله‌ی مهم اینجاست که تعداد کمی‌از استارتاپها به این نکته توجه دارند که برندداشتن به‌تنهایی کافی نیست. آن‌ها به برندینگ هم نیاز دارند. برای استارتاپها و کسبوکارهای نوپا که بیشتراز هرچیز به‌دنبال هک رشد هستند، برندینگ به تمامی فعالیت‌های بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ آن‌ها جهت و سمت‌وسوی مناسب و لازم برای جذب‌کردن مشتریان اولیه را می‌دهد.
Branding is the process of giving a meaning to specific organization, company, products or services by creating and shaping a brand in consumers’ minds.
دلایل اهمیت برندینگ در موفقیت استارتاپ ها
خب، آیا بهتر نیست مدتی از فعالیت و حضور استارتاپ، برند و محصول دربازار بگذرد و بعد فرآیند برندینگ آغاز شود؟ شاید به‌نظر برسد که پاسخ سوال طرح‌شده باید مثبت باشد. اما این‌طور نیست. چون براساس بعضی آمارها از هر ۱۰ استارتاپ فقط ۱ استارتاپ موفق می‌شود و در بازار می‌ماند. بنابراین، شاید همه‌ی استارتاپها وقت نداشته باشند تا شروع برندینگ را به‌تعویق بیندازند.
البته، از حرف‌های گفته‌شده و آمارها نمی‌شود این نتیجه را گرفت که هر استارتاپی که هم‌زمان با شروع فعالیت خود برندینگ را آغاز نکند، الزاما شکست می‌خورد. موفقیت یا شکست استارتاپها و کسبوکارهای کوچک دلایل مختلفی دارد. ازطرف‌دیگر، برندینگ هزینه‌بر است و لازم است بخشی‌از سرمایه‌ی محدود مارکتینگ استارتاپ به آن اختصاص یابد. بنابراین، استارتاپ باید دلایل قانع‌کننده‌ای برای اختصاص آن هزینه داشته باشد.
به دلایل زیر برندینگ سهم بسیار قابل‌توجهی در موفقیت استارتاپها و کسبوکارهای کوچک دارد:
۱. برندینگ است که به ایده و محصول استارتاپ در بازار هویت می‌بخشد
چرا استارتاپ و کسب‌وکار شما تصمیم گرفت این محصول یا خدمت را عرضه کند؟ هدف کسب‌وکار شما به‌غیراز کسب درآمد چیست؟ محصول شما درمقایسه‌با رقبا چه امتیازاتی دارد؟ محصول و لوگوی شما با چه رنگ و شعاری شناخته می‌شود؟ کارمندان استارتاپ چه تصویری از برند دارند؟
استارتاپها نباید گمان کنند که ساختن برند فقط طراحی لوگوی جذاب و مسائل مربوط‌به هویت بصری است. بله، این کاملا درست است که آنچه کاربر (مشتری) از محصول می‌بیند در جذب‌کردن او بسیار تعیین‌کننده است. اما استارتاپ برای ماندن در بازار به مشتریان وفادار نیاز دارد نه کسانی‌که فقط یک‌بار جذب رنگ و طرح شوند.
علاوه‌بر بازار و مشتریان که باید پاسخ آن سوالات را بدانند، تک‌تک افراد تیم نیز باید درباره‌ی هویت استارتاپ، ماموریت‌ها و ارزش‌هایش بدانند. برندینگ به آن سوالات جواب می‌دهد و تصویر کاملا روشنی از چیستی و کیستی برند در ذهن مخاطب (مشتری) و همچنین تک‌تک افرادی که در استارتاپ کار می‌کنند، ترسیم می‌کند. همین سبب می‌شود که همه‌ی افراد تیم بدانند برای چه هدفی تلاش می‌کنند و بازار هم بفهمد چه محصولی و چرا عرضه شده است.
۲. برندینگ است که به استارتاپ و محصول اعتبار می‌بخشد
فقط ایجاد‌کردن هویت بصری، تمایز بصری و آگاهی از برند برای استارتاپها کافی نیست. استارتاپ و محصولش در بازار و برای مشتری کاملا جدید هستند. چرا مخاطب و مشتری باید به این محصول و برند جدید اعتماد کند و حتی شده برای یک‌بار پول بدهد و محصول را بخرد یا وقت بگذارد و از محصول استفاده کند؟
بگذارید مثالی بزنم. تصور کنید شما اپلیکیشنی برای آموزش زبان انگلیسی طراحی کردید. شعار اپلیکیشن (محصول و استارتاپ) این است که «انگلیسی را مثل آب‌خوردن بیاموزید». استارتاپ شما خیلی خوب روی دیجیتال مارکتینگ و سوشال مدیا مارکتینگ سرمایه‌گذاری کرده و من در لینکدین و اینستاگرام با اپلیکیشن آشنا می‌شوم و می‌فهمم که به اپلیکیشن‌های زبان‌آموزی یکی دیگر هم اضافه شده است. اما سوال مهم برای من این است که چرا باید دولینگو را، با آن اعتبار و ۵۰میلیون کاربر در جهان، رها کنم و به یک اپلیکیشن جدید اعتماد و آن را تجربه کنم؟
برندینگ است که دیجیتال مارکتینگ و سوشال مدیا مارکتینگ را در مسیر اعتباربخشیدن به برند هدایت می‌کند.
هر برندینگی موفق نیست. استارتاپها برای موفقیت و ماندن در بازار فقط به برندینگ نیاز ندارند بلکه به برندینگ موفق نیاز دارند. اگر می‌خواهید بیشتر درباره‌ی اصول برندینگ موفق بدانید، «۹ اصل مهم برای موفقیت در برندینگ» را بخوانید.
۳. برندینگ است که برای استارتاپ سرمایه‌ی مالی و انسانی جذب می‌کند
استارتاپ درآغاز راه است. همان‌طور که اشاره شد، شکست‌خوردن استارتاپها دلایل مختلفی دارد. یکی‌از آن‌ها این است که استارتاپ نتوانسته است سرمایه‌ی لازم برای ادامه‌ی راه را به‌دست بیاورد. استارتاپ هم باید بفروشد و هم باید سرمایه‌گذار جذب کند. جذب‌کردن سرمایه‌گذار کار آسانی نیست. سرمایه‌گذار باید مطمئن شود که محصول استارتاپ مشتری دارد و می‌تواند اعتماد بازار و مشتری را جلب کند.
علاوه‌بر سرمایه‌ی مالی، استارتاپ برای رشد‌کردن به افراد متخصص و بامهارت نیز نیاز دارد. جذب‌کردن سرمایه‌ی انسانی متخصص نیز کار آسانی نیست. نیروی کار بامهارت استارتاپی را انتخاب می‌کند که آینده دارد و در مسیر درستی حرکت می‌کند. برای جذب‌کردن هردو نوع سرمایه برندینگ به استارتاپها کمک می‌کند. چون پیام، هویت و اعتبار برند را به‌درستی و کاملا شفاف به بازار و همچنین مخاطبان هدف عرضه می‌کند.
برندینگ، استارتاپ را درجای مناسب خودش در بازار می‌نشاند.
۴. برندینگ است که از استارتاپ و محصول دربرابر رقبا و دیگر استارتاپها دفاع می‌کند
استارتاپ و ایده‌‌اش و حضورش در بازار هم تهدیدی برای دیگر استارتاپ‌هاست و هم به‌نوعی تهدید برای برندهای قدیمی و معروف. دولینگو هم زمانی یک استارتاپ بوده و کم‌کم رشد کرده و تبدیل شده به کسب‌وکاری که درآمدش در سال ۲۰۲۱ ۲۵۱میلیون دلار بوده است. به‌همین‌دلیل، استارتاپ باید شروعی قدرتمند و حساب‌شده داشته باشد و این پیام را به همه برساند که آمده است که بماند.
استارتاپ با برندینگ برند خودش را می‌سازد و آن را مدیریت می‌کند. در برندینگ استراتژی برند تدوین می‌شود و تمامی فعالیت‌ها و کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ و سوشال مدیا مارکتینگ براساس همان استراتژی و رساندن همان پیام انجام می‌شود. وقتی کسب‌وکاری ازهمان‌اول برای برندینگ سرمایه‌گذاری می‌کند، به رقبا نشان می‌دهد که برای ماندن در بازار و گرفتن بخشی‌از مشتریان جدی است و آن‌ها باید آن کسب‌وکار و محصولش را جدی بگیرند. درواقع، برندینگ ازهمان‌اول از استارتاپ، ایده، هدف، محصول و حضورش در بازار دفاع می‌کند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
۱. بدون برندینگ برند قدرتی ندارد.
۲. فرآیند برندینگ فقط برای مشتریان و افراد خارج‌از کسب‌وکار انجام نمی‌شود. برندینگ اول‌ازهمه تصویر برند، هویت و ارزش‌هایش را در ذهن افرادی که در استارتاپ کار می‌کنند روشن می‌کند. همین سبب می‌شود تا همه‌ی فعالیت‌ها، مخصوصا تبلیغات و بازاریابی، در مسیر مشخصی پیش رود.
۳. برندینگ زیرشاخه‌ای تخصصی و مستقل‌از مارکتینگ و دیجیتال مارکتینگ است. این تصور که هر دیجیتال مارکتری برندینگ هم بلد است، اشتباه است. اگر دیجیتال مارکتر می‌خواهد برندینگ انجام دهد یا به استارتاپ و کسب‌وکار دراین‌حوزه مشاوره دهد، لازم است اول آموزش برندینگ را گذرانده باشد.
۴. بازاریابی شبکه‌های اجتماعی زیرشاخه‌ی مستقل دیگری از دیجیتال مارکتینگ است. استارتاپها و کسبوکارهای کوچک از سوشال مدیا برای ارتباط مستقیم با گروه هدف خود کمک می‌گیرند. به‌همین‌دلیل بسیار مهم است که تیم سوشال مدیا مارکتینگ باتوجه‌به استراژی برند در سوشال مدیا حضور داشته باشند.
۵. بسیاری‌از استارتاپها و کسبوکارهای کوچک اینترنتی می‌دانند که باید روی دیجیتال مارکتینگ خیلی خوب سرمایه‌گذاری کنند. چون درنهایت این دیجیتال مارکتینگ است که باید صدای استارتاپ را به گوش مخاطب برساند.