زبان برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت چیست؟ چه تفاوتی با جاوا اسکریپت دارد؟ چه شباهت‌هایی بین تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت وجود دارد؟ کدام بهتر است و آیا توسعه‌دهنده سایت علاوه‌بر جاوا اسکریپت باید تایپ اسکریپت را هم یاد بگیرد؟ 

بعضی زبان‌های برنامه‌نویسی رقیب یکدیگر هستند.در دنیای برنامه‌نویسی و توسعه سایت، گاهی دو زبان ویژگی‌های مشترکی دارند و در یک حوزه‌ی مشخص کاربرد دارند، مثلا هر دو برای توسعه فرانت اند سایت استفاده می‌شوند. برای برنامه‌نویس این سوالات پیش می‌آید که کدام را باید یاد بگیرد؟ کدام بهتر است؟ آیا باید هردو زبان را یاد بگیرد؟ اگر یک زبان جدیدتر از دیگری است، یعنی حتما بهتر از زبان قدیمی‌تر است؟ 

زبان برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت (TypeScript) و جاوا اسکریپت (JavaScript) چنین وضعیتی دارند، یعنی می‌شود گفت رقیب یکدیگر به‌حساب می‌آیند. تایپ اسکریپت زبانی تقریبا ۱۰ساله است و جاوا اسکریپت ۲۶سال از عمرش در دنیای برنامه‌نویسی و طراحی سایت می‌گذرد. تمام سوالاتی که در بالا طرح شد، می‌شود درباره‌ی تایپت اسکریپت و جاوا اسکریپت پرسید. برای طراح و توسعه‌دهنده سایت مهم است که پاسخ‌های درست و قابل‌اطمینان به آن سوال‌ها را بداند. 

در این مقاله مقایسه جامع زبان‌های برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت را می‌خوانید و پاسخ همه‌ی آن سوالات را درمی‌یابید. 

مقایسه تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت (TypeScript vs JavaScript)

قبل‌از هرچیز بهتر است خیلی کوتاه و مختصر دو زبان جاوا اسکریپت و تایپ اسکریپت را معرفی کنم. جاوا اسکریپت پس‌از پایتون و جاوا سومین زبان برنامه‌نویسی در جهان است. کلاینت ساید بیش‌از ۹۸٪ از وبسایت‌های جهان با زبان جاوا اسکریپت و کتابخانه‌ها و فریمورک‌های آن زبان  نوشته شده است. به‌همین‌دلیل، هر طراح سایتی حتما باید بر سه زبان  HTML ، CSS و JavaScript (JS) مسلط باشد. Brendan Erich برنامه‌نویس آمریکایی در سال ۱۹۹۵ اولین نسخه از جاوا اسکریپت را ساخت. البته، پس‌از او برنامه‌نویسان دیگری کمک کردند تا جاوا اسکریپت تکامل یابد. JS زبانی سطح بالا، تفسیری و چندپارادایمی است. 

قطعه‌کد زیر با جاوا اسکریپت نوشته شده است و برای یافتن یک شی مشخص ازمیان مجموعه‌ای از اشیا استفاده می‌شود. 

let customers = [
  { id: 0, name: 'paul' },
  { id: 1, name: 'jeff' },
  { id: 2, name: 'mary' }
];
let customer = customers.find(cust => cust.name === 'jeff');
console.log(customer);
--> { id: 1, name: 'jeff' }

زبان برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت را مایکروسافت در سال ۲۰۱۲ ساخت و منتشر کرد. خود مایکروسافت از این زبان پشتیبانی می‌کند و چندماه پیش نسخه‌ی 4.7 آن را منتشر کرده است. تایپ اسکریپت به‌عنوان زیرمجموعه‌‌ی جاوا اسکریپت و برپایه‌ی آن ساخته شده است. برنامه‌نویسان از تایپ اسکریپت برای توسعه‌ی سرور ساید و کلاینت ساید، هردو، استفاده می‌کنند. درباره‌ی تایپ اسکریپت (TS) گفته شده است که:

we can consider it an enhanced version of JavaScript with extra features.

می‌شود تایپ اسکریپت را نسخه‌ی پیشرفته‌ی جاوا اسکریپت با ویژگی‌های (امکانات) بیشتر درنظر گرفت.

 

قطعه‌‌کد زیر با تایپ اسکریپت نوشته شده است و یکی‌از انواع محدود‌کردن (Narrowing) در این زبان را نشان می‌دهد. 

function multiplyAll(
  values: number[] | undefined,
  factor: number
): number[] | undefined {
  if (!values) {
    return values;
  } else {
    return values.map((x) => x * factor);
  }
}

شباهت‌های تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت

از تعریف تایپ‌ اسکریپت مشخص شد که شباهت‌هایش با جاوا اسکریپت زیاد است. به‌زبان‌ساده، هرکاری که جاوا اسکریپت می‌تواند انجام دهد، تایپ اسکریپت هم می‌تواند. تفاوت‌ها یا مزیت‌هایی که تایپ اسکریپت را از جاوا اسکریپت متمایز می‌کند، برای بحث ما مهم‌تر است.  پس، دراین‌بخش به مهم‌ترین و کلی‌ترین شبا‌هت‌ها اشاره می‌شود. 

• هر دو زبان چندپارادایمی هستند. یعنی با هردو زبان می‌شود برنامه‌نویسی فانکشنال، شی گرا و یا دستوری انجام داد.
• تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت برای توسعه فرانت اند (Client-side) و بک اند (Server-side) استفاده می‌شوند. 
• تمام کدهای تایپ اسکریپت را می‌شود به جاوا اسکریپت تبدیل کرد و بالعکس. مرورگرها نمی‌توانند کدهای تایپ اسکریپت را مستقیما اجرا کنند. پس، کدهای تایپ اسکریپت اول باید به جاوا اسکریپت تبدیل یا کامپایل شوند.
•  تایپ اسکریپت با همه‌ی کتابخانه‌ها و فریمورک‌های جاوا اسکریپت، مخصوصا با نود جی اس (Node.js) و ری اکت (React.js)، سازگار است. (اساسا بهتر است برای کار با نود جی اس که فریمورک توسعه بک اند با جاوا اسکریپت است، با تایپ اسکریپت کاملا آشنا بود.)

اگر می‌خواهید با سهم جاوا اسکریپت در طراحی سایت بیشتر آشنا شوید، «تاریخچه تکامی طراحی وبسایت در جهان» را بخوانید. 

تفاوت های تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت

مهم‌ترین تفاوت دو زبان برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت و جاوا اسکریپت و دراقع دلیل ساخته‌شدن تایپ اسکریپت این بود که جاوا اسکریپت ،همیشه و در هر پروژه‌ای، برای توسعه‌ی بک اند یا سرور ساید به‌اندازه‌ی کافی خوب و سریع عمل نمی‌کرد. جاوا اسکریپت زبانی است که در مرورگر کاربر اجرا می‌شود و صفحات سایت را تعاملی و پویا می‌کند. کار با جاوا اسکریپت برای توسعه کلاینت ساید آن‌قدر راحت و سریع بود که برنامه‌نویسان را واداشت تا برای توسعه سرور ساید نیز از جاوا اسکریپت استفاده کنند.

اما مشکل اینجا بود که جاوا اسکریپت برای توسعه‌ی وبسایت‌ها و وب اپلیکیشن‌‌های بزرگ، پیچیده و باتعداد صفحات زیاد ساخته نشده است. جاوا اسکریپت کار توسعه‌ی بک اند در پروژه‌های سنگین و بزرگ را پیچیده و درنتیجه کند می‌کرد. تایپ اسکریپت آن مشکلات را ندارد و به‌راحتی می‌شود از آن برای توسعه‌ی هر پروژه‌ای استفاده کرد. 

پس تفاوت‌های JS و TS عبارت‌انداز:

•  تایپ اسکریپت طوری طراحی شده است تا زبان برنامه‌نویسی فرانت اند و یا بک اند پروژه‌های درمقیاس بزرگ و نه‌فقط وبسایت‌ها باشد.
• تایپ اسکریپت برعکس جاوا اسکریپت یک زبان تفسیری نیست. تایپ اسکریپت یک زبان کامپایلری (یعنی کدها خط‌به‌خط اجرا نمی‌شوند. همه‌ی کدها یک‌‌جا ترجمه و اجرا می‌شوند) است. 
• تایپ اسکریپت با دو نوع Static & Dynamic Typing سازگار است. درحالی‌که جاوا اسکریپت فقط با نوع داینامیک سازگار است. 
• در تایپ اسکریپت از مفاهیمی مانند رابط‌ها (interfaces) و تایپ‌ها برای مشخص‌کردن داده‌ها استفاده می‌شود. چنین‌چیزی در جاوا اسکریپت وجود ندارد.
• یادگرفتن جاوا اسکریپت درمقایسه‌با تایپ اسکریپت آسان‌تر است و به پیش‌نیاز هم نیاز ندارد. همچنین، جاوا اسکریپت کامیونیتی متخصصان و برنامه‌نویسان بزرگ‌تری نسبت‌به تایپ اسکریپت دارد. 

تایپ اسکریپت بهتر است یا جاوا اسکریپت؟

بهتر است جاوا اسکریپت را یاد گرفت یا تایپ اسکریپت یا هردو؟ جاوا اسکریپت بهتر است یا تایپ اسکریپت؟ هیچ‌یک از زبان‌های برنامه‌نویسی از دیگری بهتر یا بدتر نیست. هر زبان به دلیلی ساخته و منتشر شده است و کار خاصی را بهتراز زبان‌های دیگر انجام می‌دهد. هر برنامه‌نویس یا علاقه‌مندی باتوجه‌به مسیر حرفه‌ای که می‌خواهد داشته باشد و پروژه‌‌هایی که می‌خواهد انجام دهد، باید زبان‌های برنامه‌نویسی و مهارت‌های لازم را یاد بگیرد. 

همان‌طور که اشاره شد، جاوا اسکریپت برای طراحی و توسعه سایت لازم و ضروری است. پس، اگر کسی می‌خواهد طراح سایت شود، نیاز دارد جاوا اسکریپت را خیلی خوب یاد بگیرد. اگر فرانت اند یا بک اند دولوپری بخواهد روی پروژه‌های بزرگ که چندین‌هزار خط کد دارند کار کند و علاوه‌بر توسعه سایت در حوزه‌های دیگر مثلا ساخت اپلیکیشن‌های دسکتاپ هم فعالیت کند، برای او یادگرفتن تایپ اسکریپت انتخاب عاقلانه‌ای است. 

یک تفاوت تعیین‌کننده‌ی دیگر میان توسعه‌دهنده جاوا اسکریپت و تایپ اسکریپت وجود دارد که می‌تواند به برنامه‌نویس یا علاقه‌مند در انتخاب یکی‌‌از این دو زبان کمک کند. آن تفاوت تعیین‌کننده چیزی نیست جز وضعیت بازارکار و درآمد جاوا اسکریپت دولوپر و تایپ اسکریپت دولوپر در ایران و جهان.

مقایسه بازارکار و درآمد جاوا اسکریپت دولوپر و تایپ اسکریپت دولوپر 

اگر در سایت indeed فرصت‌های شغلی برای جاوا اسکریپت دولوپر را جستجو کنید، به تقریبا ۷۵‌هزار شغل در گوشه‌وکنار دنیا می‌رسید. درحالی‌که فرصت‌های شغلی برای تایپ اسکریپت دولوپر تقریبا ۱۸هزار است. متوسط حقوق جاوا اسکریپت دولوپر در آمریکا سالانه رقمی نزدیک‌به ۹۶هزار دلار  اما متوسط حقوق سالانه‌ی تایپ اسکریپت دولوپر در آمریکا ۹۳‌هزار دلار است. 

در بازارکار ایران تقاضا برای جاوا اسکریپت دولوپر بیشتراز تایپ اسکریپت دولوپر است. درواقع، در سایت جابینجا فرصت شغلی برای تایپ اسکریپت دولوپر وجود ندارد. البته به این نکته باید توجه کرد که در بازارکار به جاوا اسکریپت دولوپری که فقط جاوا اسکریپت می‌داند، خیلی نیازی نیست. بیشتر‌به فول استک دولوپر یا فرانت اند دولوپری نیاز است که بر جاوا اسکریپت و فریمورک‌های آن کاملا مسلط باشد. یا ممکن است کارفرمایانی و پرو‌ژه‌هایی به توسعه‌دهنده بک اندی نیاز داشته باشند که با فریمورک نود جی اس (نود جی اس فریمورک توسعه بک اند با جاوا اسکریپت است) کار می‌کند و با تایپ اسکریپت نیز آشنا باشد. 

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

۱. زبان برنامه‌نویسی تایپ اسکریپت با‌اینکه زیرمجموعه‌ی زبان جاوا اسکریپت است، با آن تفاوت دارد. 

۲. یاد‌گرفتن جاوا اسکریپت برای طراح سایت‌شدن یک باید است. دو راه برای یادگرفتن JS وجود دارد: آموزش طراحی سایت که در آن علاوه‌بر جاوا اسکریپت، HTML & CSS و دیگر مهارت‌های لازم برای وب دیزاینر‌شدن آموزش داده می‌شود یا دوره جاوا اسکریپت که در آن زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت کاملا تخصصی آموزش داده می‌شود. 

۳. همان‌طور که اشاره شد یادگرفتن تایپ اسکریپت سخت‌تر است. اگر کسی قصد دارد تایپ اسکریپت را یاد بگیرد بهتر است اول جاوا اسکریپت را یاد گرفته باشد. بعد ممکن است با کمک‌گرفتن از The TypeScript Handbook بتواند آن را یاد بگیرد.

۴. اگر فرانت اند دولوپر قصد دارد تایپ اسکریپت یاد بگیرد تا قادر باشد با Node.js توسعه بک اند را به‌راحتی و باتسلط  انجام دهد و به فول استک دولوپر تبدیل شود، بهتر است به‌جای تایپ اسکریپت زبان PHP را یاد بگیرد. چون درحال‌حاضر برای توسعه بک اند وبسایت‌‌ها PHP حرف اول را می‌زند.