قبل از شروع این مقاله را به طرح یک سوال آغاز می کنم.
جاوااسکریپت چیست؟
جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی پویا و شی محور بوده که برای ایجاد تعامل صفحات مختلف وبسایت باهم بکار می‌رود. نکته جالب این است که این زبان هم سمت کاربر می‌باشد و هم سمت سرور.
اما جاوا اسکریپت دقیقا در کدام قسمت های وبسایت حضور دارد؟ در ادامه بخشی از کاربرد های این زبان که همه ما قطعا آن را دیده ایم را با هم مطالعه می‌کنیم:
_ قابلیت زوم کردن بر روی عکس ها در یک وبسایت
_ اضافه کردن مدیا های صوتی و تصویری به وبسایت
_ انیمیشن هایی که در یک سایت به کار می‌رود
_ افکت های تصویری و رنگی که با حرکت موس در بخش های مختلف سایت ایجاد می‌شود
_ اسلایدر ها و کاروسل های تصویر در سایت و…
جاوااسکریپت به صفحات وب جان و رفتار می‌بخشد
از دیگر کاربرد های زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
_ ایجاد برنامه های تحت وب و اپلیکیشن های تلفن همراه
_ طراحی وب سرور و توسعه آن
_ توسعه بازی و …
همانطور که دیدیم زبان جاوا اسکریپت بدلیل انعطاف و قدرت بالا، تقریبا در تمامی قسمت های دنیای دیجیتال ما نقش دارد. اگر نگاهی به آگهی های استخدام و سایت های کاریابی مثل پونیشا، جابینجا و … انداخته باشید، قطعا متوجه خواهید شد که خیلی از شرکت ها به دنبال جذب یک متخصص جاوا اسکریپت حرفه ای هستند و برخی از آن ها حتی قسمت حقوق را برای این پوزیشن شغلی باز گذاشته اند!
از این موارد چه نتیجه ای می‌توان گرفت؟
ما در حوزه زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت با یک بازار پر رونق و غیر اشباع طرفیم، چیزی که در ایران کم یاب است!
حالا سوالی که خیلی از دانشجویان از ما می پرسند این است که برای آموزش جاوا اسکریپت از کجا شروع کنم؟
این سوال باعث شد تا من به فکر تهیه و تنظیم این مقاله بیفتم و برای شما ۹ گامی که برای آموزش زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت باید طی کنید را به طور کامل شرح دهم.
۹ گامی که ما هم در دوره جاوا اسکریپت جامع آکادمی آمانج آن را طی می‌کنیم:
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
گام اول: آشنایی با مقدمات زبان جاوااسکریپت
قطعا اولین قدمی که در آموزش هر مطلبی باید طی شود، آشنایی با مقدمات آن به منظور ورود به مطالب اصلی می‌باشد. در این بخش ما به طور مختصر با تاریخچه و کاربردهای جاوا اسکریپت آشنا شده و بهترین منابع برای مطالعه آخرین مقالات آن را به شما معرفی می‌کنیم.
شما باید در این مرحله با نحوه کارکرد اینترنت، مرورگرها، مفاهیم IP، DNS ، Domain و پروتکل های HTTP و HTTPS به طور کامل آشنا شوید.
جدا از این موارد که جز اطلاعات عمومی پایه ای هر زبان برنامه نویسی می‌باشد، آشنایی با هاست های مختلف، دستورات، دیتا بیس ها و محیط های کدنویسی از باید هایی است که در گام اول شما باید آن را به خوبی بیاموزید.
گام دوم: یادگیری اصول اولیه زبان برنامه نویسی جاوااسکریپت
بعد از آشنایی با محیط زبان برنامه نویسی، باید با ساختار کد، متغیر ها، عملگرها، دستورات، حلقه ها، آرایه ها، توابع کتابخانه ای و …به طور کامل آشنا شوید.
این مرحله شاید مهم ترین بخش آموزش هر زبان برنامه نویسی (مخصوصا جاوا اسکریپت) بوده و نیاز به تمرین زیادی دارد. در اصل تسلط به این مفاهیم و مباحث، سنگ بنای پیشرفت و حرفه ای شدن در مراحل بعدی می‌باشد.
بعد از آموزش این مباحث و تسلط به آن، خطایابی و کدنویسی خوانا از دیگر مباحثی است که باید آن را در زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت بیاموزید.
نکته: همانطور که گفته شد، این قسمت از آموزش ما از اهمیت بالایی برخوردار است. توصیه می شود برای بالا رفتن راندمان کاری خود حتما قبل از گام سوم تسلط خود را در مباحث فوق بهبود ببخشید. برای این مهم برای سطح دانش برنامه نویسی متوسط روزی ۳ الی۴ ساعت تمرین به مدت یک هفته توصیه می شود.
جاوا اسکریپت یکی از زبان های برنامه نویسی تحت وب بوده که وظیفه دارد به سایت ما تعامل و کارایی ببخشد.
گام سوم: یادگیری آبجکت ها و آشنایی با انواع داده ها
بعد از تسلط به مباحث و مفاهیم مرحله قبل نوبت به آن رسیده تا با چند داده و آبجکت بسیار مهم و کاربردی آشنا شویم.
مفهوم polyfill:
polyfill ها در اصل مجموعه کدهایی هستند که یک قابلیت جدید را در مرورگر هایی که از قابلیت‌های مورد نظر ما پشتیبانی نمی‌کنند، ایجاد می‌کند.
به زبان ساده‌تر، این کدها به صورت یک مجموعه کتابخانه ای ارائه شده و وظیفه اضافه کردن قابلیت های جدید به مرورگرهای قدیمی یا مرورگرهایی که ویژگی های مورد نظر ما را ندارند را بر عهده دارند.
آشنایی با symbol:
symbol در حقیقت یک متغیر است مثل رشته و یا عدد با این تفاوت که دارای یک identifier یکتا و خاص می‌باشد.
خب این به چه معناست؟
این بدان معنی است که وقتی ما یک نوع متغیر از نوع symbol داریم، جاوااسکریپت این اطمینان را به ما می‌دهد که هیچ متغیر دیگری مثل آن نیست. در این بخش آشنایی با نحوه ساخت symbol، کاربردهای آن، بررسیwell-known symbols و آشنایی با shared symbol یک ضرورت اساسی می‌باشد.
مفهوم garbage collection:
در زبان های سطح بالایی مثل جاوا اسکریپت، عملیات مدیریت حافظه به کمک فرآیند مشهوری به اسم garbage collection انجام می‌شود.
یعنی این واحد زباله جمع می‌کند؟ بله! این واحد دقیقا مثل ماشین جمع آوری زباله، در سطح شهر به پیدا کردن حافظه هایی که مورد استفاده نیستند می‌پردازد.
آشنایی با متد های constructor:
در زبان جاوااسکریپت اگر بخواهیم چند شی بسازیم باید آن ها را تک تک و به صورت دستی طراحی و ایجاد کنیم. قطعا این کار در پروژه های مختلف (چه کوچک و چه بزرگ) بهینه و منطقی نمی‌باشد.
در این مواقع ما به یک طرح کلی نیاز داریم تا بتوانیم از روی آن چند المان مختلف را بسازیم، برای این کار ما از constructor ها که در واقع نوعی تابع می‌باشند استفاده می‌کنیم.
جدا از یادگیری و کار با مفاهیم و توابع فوق، آشنایی با مابقی objectها ، مباحث پیشرفته مربوط به داده و همچنین کار با توابع به صورت حرفه ای، از مجموعه فعالیت هایی است که در مرحله سوم یادگیری زبان جاوا اسکریپت مطرح می‌شود و شما باید آن‌ها را قبل از ورود به مرحله بعد به طور کامل فرا بگیرید.
گام چهارم: ورود به مباحث کلاس و وراثت
آشنایی با مفهوم کلاس
کلاس ها، هسته اصلی زبان های برنامه نویسی شی گرا می باشند. یعنی چه؟
یعنی شما با استفاده از کلاس ها میتوانید اشیاء را با قابلیت توسعه و تغییر فراوان طراحی و ایجاد کنید.
آشنایی با مفهوم وراثت در برنامه نویسی
به زبان ساده وراثت به این مفهوم اشاره دارد که ما کلاسی تعریف کنیم تا کلیه‌ی ویژگی‌ها و یا برخی از ویژگی‌های یک کلاس دیگر را داشته باشد.
همچنین از مفهوم وراثت میتوانیم جهت تعریف کلاسی استفاده کنیم که از یکسو تمامی ویژگی‌های کلاسی دیگر را داشته و از سوی دیگر برخی ویژگی‌های مورد نظر از کلاس اصلی را در آن تغییر دهیم.
در این قسمت نیز، شما باید با انواع مختلف وراثت و کلاس در زبان جاوا اسکریپت آشنا شوید و پس از تسلط به آن وارد مباحث پیشرفته آن شوید.
کاری که ما در دوره های آنلاین جاوا اسکریپت آمانج به طور عملی به آن می‌پردازیم.
گام پنجم: آشنایی با مدیریت خطاها در جاوااسکریپت
در این مرحله شما باید با انواع خطا، پرتاب خطاهای شخصی سازی شده، توسعه کلاس های خطا و … آشنا شده و پس از تسلط به آن با مفاهیم زیر آشنا شوید:
مفهوم Callback:
باید گفت که Callback روشی است که با به‌کارگیری آن توسعه دهنده ها می‌توانند اجرای یک تابع را ملزم به اتمام اجرای یک تابع دیگر کنند.
این به معنی آن است که تابع و یا دستور مذکور تنها در صورتی اجرا شود که اجرای دستور دیگر به پایان رسیده باشد به همین دلیل به Callback ، فراخوانی مجدد هم گفته می شود.
مفهوم promise:
در جاوااسکریپت Promise نشان دهنده نتیجه یک عملیات ناهمزمان می‌باشد. به زبان ساده
Promise را می‌توان به عنوان یک نگهدارنده تصور کرد. این نگهدارنده در واقع یک object است که میتوانیم callbackها را به آن متصل کنیم.
مفهوم Event loop:
Event loop در اصل وظیفه مانیتور کردن call stack و call back queue ها را برعهده دارد. به زبان ساده این لوپ هر وقت call stack را خالی ببیند از call back ها یک تابع یا کد برداشته و به call stack اضافه می‌کند و به اجرای آن می‌پردازد.
نکته: call stack یک ساختار داده ایست که فراخوانی تابع در آن ثبت می‌شود، بدین شکل که وقتی ما یک تابع را صدا میزنیم، داخل یک stack قرار گرفته و پس از اجرای کامل از آن خارج می‌شود.
جاوااسکریپت طبق نتایجی که توسط stack overflow منشر شد، در حال حاضر محبوب ترین زبان برنامه نویسی تحت وب می‌باشد.
گام ششم: آشنایی با Generatorها و Module
Generators:
با استفاده از Generator ها میتوانیم توابعی ایجاد کنیم تا بر اساس تعداد دستورات و فراخوان های انجام شده، خروجی‌های متفاوتی را برای ما تولید نماید. در این قسمت شما باید علاوه بر مولدها بر توابع تکرار کننده نیز مسلط شوید.
Modules:
ماژول‌ها از مهم ترین و پراستفاده ترین ویژگی‌های دنیای جاوااسکریپت مدرن محسوب می‌شوند که در حال حاضر در تمام برنامه ها از آن استفاده می‌شود.
در زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت هر ماژول به صورت یک فایل جداگانه ذخیره شده و می تواند بدون مشکل به یک ماژول دیگر و یا به هسته برنامه اضافه شده و یا از آن جدا بشود.
این ویژگی اغلب در فریم ورک های مختلف بسیار کاربرد دارد و همین موضوع باعث بالا رفتن اهمیت تسلط به آن می‌شود.
گام هفتم: اصول و قواعد طراحی در جاوااسکریپت
در این بخش شما می‌بایست با ابزارهای طراحی، UI Kit، ابزارهای انتشار فایل UI، دیزاین سیستم ها، طراحی کامپوننت ها و … آشنا شوید.
به دلیل اهمیت و حجم بالای این مبحث در مقالات بعدی به طور مفصل به معرفی بهترین ابزارهای جاوا اسکریپت برای طراحی و بهینه سازی کدها خواهیم پرداخت.
مزایای جاوا اسکریپت
قابلیت اضافه کردن بخش های پویا به یک سند ساده HTML
نزدیک بودن جاوا اسکریپت به زبان های برنامه نویسی دیگر
امکان استفاده از کتابخانه های آماده این زبان مانند jQuery
سادگی در کد نویسی و پیاده سازی آن بدون درگیری با کامپایلرهای پیچیده
گام هشتم: ورود به مباحث فرانت اند در جاوااسکریپت
در این قسمت شما باید با مفاهیم HTML و CSS به طور کامل آشنا شده و در ادامه به محیط مرورگر وارد شوید.زدر این بخش آشنایی با مفاهیم DOM ، BOM، کار با المان ها و نودهای مرورگر، ویرایش آن‌ها و همچنین کار با فرم ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
این مفاهیم بیشتر از جنبه تئوری نیاز به کار عملی و مشارکت در ورکشاپ دارد، نیازی که ما در آکادمی آمانج خلا آن را برطرف ساخته ایم.
می‌توان گفت شما تا اینجای کار با تسلط به مباحث گفته شده حدود ۹۰٪ مسیر یادگیری زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت را طی کرده اید و فقط یک گام با ورود به دنیای متخصصان جاوا اسکریپت فاصله دارید.
گام نهم: یادگیری مباحث پیشرفته در جاوااسکریپت
آشنایی کلی با برنامه نویسی بک اند یا همان سمت سرور، آشنایی با پراکسی ها و مفاهیم API و RESTFUL در قدم اول و در ادامه آشنایی با ابزارهای Post man و Insomnia برای تستAPI ها بخشی از کار شما می‌باشد.
در گام نهایی شما با یادگیری کار با Local storageها و cookie ها میتوانید ادعا کنید تمام مباحث مربوط به جاوا اسکریپت را تا الان آموزش دیده و صرفا نیاز به تمرین زیاد و دست و پنجه نرم کردن با چالش های مختلف دارید.
جمع بندی مقاله گام های یادگیری جاوااسکریپت
زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت یکی از محبوب ترین و پرکاربرد ترین زبان های برنامه نویسی دنیا در سال ۲۰۲۱ می‌باشد.
به دلیل داغ بودن بازارکار برنامه نویسی و نیاز شرکت ها به کارشناسان جاوااسکریپت من در این مقاله سعی کردم روش اصولی یادگیری جاوااسکریپت را به شما عزیزان آموزش دهم به نحوی که اگر خواستید به صورت خود آموز نیز این زبان برنامه نویسی را یادبگیرید، از راه اصلی خارج نشوید.
این ۹ گام بدون شک می‌تواند شما را از هر نظر شایسته نام برنامه نویس جاوا اسکریپت کند، اما شما برای متخصص شدن نیاز به مواجه شدن با چالش های مختلف دارید. کاری که ما در دوره های متخصص جاوا اسکریپت آکادمی آمانج با حضور اساتید درجه یک برنامه نویسی جاوا اسکریپت، آن را برای شما مرتفع خواهیم ساخت.
امیدوارم این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد