اپل را در نظر بگیرید. چطور و چرا هر آیفونی را که روانه‌ی بازار می‌کند، با استقبال مواجه می‌شود؟ چرا استارتاپی به این فکر می‌افتد که اپلیکیشنی بسازد که به افراد کمک کند تا عادت‌های جدید در خودشان نهادینه کنند؟ و چرا آن اپلیکیشن فکر همه‌جای کار را کرده؟ یعنی شما را تنها نمی‌گذارد تا به هدفی که می‌خواهید برسید؟ اصلا آن استارتاپ از کجا فهمیده انسان‌هایی هستند که نیاز به کمک دارند در این مورد؟
محصولات، چه دیجیتال باشند چه نباشند، مسیری را طی می‌کنند تا تولید شوند. نقشه‌ای و برنامه‌ای وجود دارد. چندین تیم باید با یکدیگر همکاری کنند تا محصولی تولید شود. به این نکته هم باید توجه کرد که تولید هر محصولی موفق نیست. برای تضمین موفقیت محصول مخصوصا محصولات دیجیتال حتما باید مراحل مشخصی، به‌دقت و با حفظ استاندارد‌های معلوم و خاصی، پیموده شود.
برای تولید و عرضه‌‌ی محصول موفق، مخصوصا کالای دیجیتال موفق، طراحی درست و اصولی محصول مرحله‌ای است که نمی‌شود حذفش کرد. مرحله‌ای است که نباید به‌سادگی از کنارش رد شد. طراحی محصول (Product Design) از اجزا و مراحل مختلف تشکیل شده است. چندین تیم و طراح باید با یکدیگر همکاری موثر و نزدیک داشته باشند تا طراحی به‌نتیجه برسد.
طراح محصول و طراح UX (یعنی تیم طراحی محصول و تیم طراحی رابط و تجربه کاربری) از یک طرف و تیم بازاریابی و فروش، تیم فنی و مدیریت کسب‌وکار از طرف دیگر با همکاری هم و براساس استراتژی و طرح و هدف مشخصی طراحی و تولید محصول را پیش می‌برند. چیزی که همکاری این تیم‌ها و افراد را تضمین می‌کند این است که همه بدانند دقیقا می‌خواهند چه محصولی با چه ویژگی‌هایی برای چه کسانی تولید کنند.
چطور کسب‌وکاری می‌تواند این افراد و تیم‌ها را هماهنگ کند؟ چطور همه‌ی کسانی‌که درگیر در کار طراحی و تولید هستند دقیقا می‌‌فهمند که باید به کجا برسند؟ پاسخ این است: نوشتن بریف درست و اصولی برای دیزاین محصول. دیزاین بریف چیست؟ چرا مهم است و چگونه باید برای طراحی محصول بریف نوشت؟ این محتوا نوشته شده تا پاسخ‌های جامع و کامل به این سوالات بدهد.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
چرا و چگونه باید برای طراحی محصول بریف بنویسیم؟
بگذارید اول تعریف کنیم که اساسا این دیزاین بریف چیست؟ سند دیزاین بریف یا تفهیم‌نامه‌ی طراحی طرح کلی است که مشخص می‌کند محصول قرار است چه کاری انجام دهد، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد و چه اهدافی دارد. این سند نقشه‌ی راه طراح محصول و تیم طراحی محصول است. براساس این سند یا تفهیم‌نامه طراحی است که محصول تولید می‌شود. البته دیزاین بریف سند زنده‌ای است که ممکن است درنتیجه‌ی بحث‌ها و ایده‌پردازی‌های تیمی اندکی اصلاح و تغییر کند. اصلا نباید این‌طور فکر کرد که این سند قرار است صدها صفحه باشد. نه، دیزاین بریف اندازه‌ی معین و مشخصی ندارد. ولی درهرحال طرحی کلی است و بهتر است کوتاه و دقیق و واضح نوشته شده باشد.
حالا که گفته شد دیزاین بریف چیست، این سوال پیش می‌آید که چرا باید برای طراحی محصول بریف نوشت؟ چرا باید وقت گذاشت و این سند را تنظیم کرد؟ هر تیم بالاخره طرح و برنامه‌ی خاص خودش را دارد (مثلا تیم UX، استراتژی طراحی تجربه کاربری دارد).
Writing a good product design brief is the secret to the success of any product design project. Being able to write an effective product design brief is an important skill for any design manager and is especially important when aligning different teams on the overall goal of a project.
نوشتن بریف طراحی محصول خوب رمز موفقیت هر پروژه‌ی طراحی محصولی است. برای مدیر محصول، توانایی نوشتن بریف دیزاین موثر و اجرایی مهارتی مهم است؛ مخصوصا زمانی‌که قرار است تیم‌های مختلف را برای رسیدن به هدف نهایی یک پروژه هماهنگ کرد.
۵ مرحله برای نوشتن دیزاین بریف موفق
در نوشتن بریف طراحی محصول باید به ۶ سوال توجه داشت. مراحلی که درادامه گفته خواهد شد نیز براساس این سوالات و یافتن پاسخ برای آن‌ها تنظیم شده است. دیزاین بریفی که درست و اصولی نوشته شده باشد، به سوالات زیر پاسخ داده:
- چه‌چیزی قرار است ساخته شود و چرا؟
- آن محصول چه مشکلی را و چطور قرار است حل کند؟
- آن محصول قرار است کجا و چطور استفاده شود؟
- محصولات رقیب کدام‌ها هستند و محصول نهایی چه تفاوتی با آن‌ها دارد؟
- در چه‌مدت زمانی محصول نهایی باید تولید شود و آماده‌ی عرضه باشد؟
- موفقیت محصول نهایی با چه معیارهایی باید اندازه‌گیری شود؟
۱. مصرف‌کننده‌ی (کاربر) نهایی محصول دقیقا کیست و چه مشکلی دارد
همه‌چیز به طراحی انسان‌محور باز می گردد. کاربر نهایی باید در تمامی مراحل طراحی و تولید محصول در مرکز توجه تمامی تیم‌ها باشد. محصول برای استفاده‌ی او است که طراحی و تولید می‌شود. مصرف‌کننده/ کاربر نهایی را باید کاملا شناخت. او چه مشکلی و نیازی دارد که برطرف نشده؟ محصولات موجود در بازار چطور نیازها و مشکل کاربر را برطرف می‌کند؟ چه چیزهایی هنوز کم است؟ مصرف‌کننده‌ی نهایی چه ویژگی‌هایی دارد؟ کجا زندگی می‌کند؟ چه تحصیلات و درآمدی دارد؟
درواقع در اولین مرحله باید پاسخ درست و کامل به ۳ سوال اول را مشخص کرد. دقت کنید که بهتر است محصول بر حل‌کردن یک یا دو مشکل اصلی کاربر نهایی تمرکز کند. قرار نیست محصول تمامی مشکلات کاربر را حل کند. اگر برایتان سوال پیش آمده که آیا باید ملاحظات اقتصادی را در این مرحله لحاظ کرد یا نه؟ جواب این است که بله! باید قیمت تمام‌شده‌ی محصول متناسب با بودجه‌ی کاربر نهایی باشد.
۲. راه‌حل مشکل قرار است یا بهتر است چه باشد
یادتان باشد که بریف طراحی محصول در مراحل بسیار ابتدایی کار تهیه می‌شود. هنوز تحقیقات بسیار زیادی باید انجام شود. این نکته را باید در خاطر داشت که این سند باید انعطاف‌پذیر باشد و همه‌چیز را قطعی مشخص نکرده باشد. طرحی کلی و کارهایی که قرار است و بهتر است انجام شود تعیین می‌شوند، اما هیچ‌کس نمی‌داند در فرآیند پیاده‌سازی و اجرای طرح‌های اولیه چه‌چیزهایی ممکن است پیش بیاید.
فرآیند طراحی محصول و طراحی تجربه کاربری بسیار با تحقیق، آزمون و خطا، و خلاقیت و ایده‌پردازی پیش می‌رود. بههمیندلیل است که شاید راه‌حلی که برای حل مشکل در بریف درنظر گرفته شده، با آنچه عملا در محصول نهایی اتفاق می‌افتد اندکی متفاوت باشد. اگر در بریف همه‌چیز قاطعانه و نهایی نوشته شده باشد و افراد و تیم‌ها فکر کنند که نمی‌شود از آن طرح کلی تخطی کرد، درواقع راه بر ایده‌پردازی و خلاقیت آن‌ها بسته شده است.
۳. معیارهای ارزیابی و زمان انجام کار باید تعیین شود
آنچه باید براساس بریف طراحی محصول به آن رسید چیست؟ ممکن است باتوجه به منابع مالی و انسانی کسب‌وکار، قرار باشد حاصل بریف رسیدن به مدل سه‌بعدی از محصول باشد یا حتی یک پروتوتایپ. چیزی که باید در بریف قطعی مشخص شده باشد نتیجه‌ی نهایی است که براساس بریف باید تولید شود. درکنار آن نتیجه، جدول زمانی رسیدن به آن نتیجه یا مراحل مختلف در کار هم تقریبا قاطعانه و روشن تعیین می‌شود. گفتم تقریبا قاطعانه چون باید موارد پیش‌بینی‌نشدنی را هم درنظر گرفت.
چیز دیگری که باید روشن و قاطعانه در سند دیزاین تعیین شود معیارهای ارزیابی نتیجه است. اگر نتیجه تولید محصول نهایی است، آن محصول را چطور باید ارزیابی کرد؟ مثلا، اگر محصول نهایی اپلیکیشن است، باید به گروهی از کاربران (گروه هدف) نشان داده شود و از آن‌ها خواسته شود تا با آن کار کنند و نظر بدهند. تحلیل نظر کاربران واقعی معیار خوبی است برای سنجش موفقیت پروژه.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
۱. بریف طراحی محصول سندی است کوتاه، واضح و انعطاف‌پذیر که مشخص می‌کند تیم طراحی محصول و دیگر تیم‌ها قرار است با یکدیگر همکاری کنند تا به چه‌چیزی برسند.
۲. دیزاین بریف موفق ویژگی‌هایی دارد و باید به سوالات مشخصی پاسخ دهد.
۳. نوشتن دیزاین بریف مهم است چون تلاش‌ها را هماهنگ می‌کند و هدفمند. بههمیندلیل در سرفصل‌های آموزشی دوره تخصصی طراحی محصول مهارت نوشتن تفهیم‌نامه یا سند بریف دیزاین باید گنجانده شده باشد.
برای نوشتن این محتوا از منابع زیر کمک گرفته شده است:
۱. uxpin.com
۳. ignitec.com