فرض کنید تصویری از یک محصول، لباس یا دکور خاص دارید، اما نام آن را نمی‌دانید و نمی‌توانید با واژه‌های دقیق توصیفش کنید. جستجوی متنی معمول، در چنین شرایطی کارایی چندانی ندارد. حالا تصور کنید بتوانید همان تصویر را همراه با چند کلمه کلیدی وارد کنید و موتور جستجو، دقیقاً همان چیزی را که دنبالش هستید، به شما نشان دهد. این تجربه، حاصل جستجوی چندحالته است.
جستجوی چندحالته یا Multimodal Search شکل جدیدی از تعامل با موتورهای جستجو است که در آن، کاربران می‌توانند ترکیبی از انواع ورودی‌ها—مانند متن، تصویر، صدا یا ویدیو—را به کار بگیرند تا به پاسخ‌های دقیق‌تری برسند. این تحول نه‌تنها نحوه جستجوی کاربران را دگرگون کرده، بلکه رویکرد متخصصان سئو به بهینه‌سازی سایت را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است.
در این مقاله، بررسی می‌کنیم که جستجوی چندحالته دقیقاً چیست، چگونه کار میکند، چه ارتباطی با سئو دارد، و چگونه می‌توان سایتها را برای این نوع جستجو آماده کرد تا در آینده‌ای نه‌چندان دور، از رقبا عقب نمانند.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
جستجوی چندحالته چیست؟
جستجوی چندحالته (Multimodal Search) به نوعی از جستجو گفته می‌شود که در آن، کاربر می‌تواند از ترکیب چند نوع داده به‌عنوان ورودی به‌صورت هم‌زمان استفاده کند. برخلاف جستجوی سنتی که صرفاً مبتنی بر متن است، این نوع جستجو تلاش میکند تا معنای ترکیبیِ ورودی‌های مختلف را درک کرده و پاسخ دقیق‌تری ارائه دهد.
در سیستم‌های جستجوی چندحالته، ورودی‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- تصویر
- متن
- صدا
- ویدیو
نکته کلیدی در جستجوی چندحالته، درک ارتباط معنایی بین این انواع داده است. برای مثال، وقتی کاربری تصویری از یک کیف را آپلود میکند و در کنار آن می‌نویسد «چرمی و مشکی»، سیستم باید بتواند معنای بصری تصویر و مفهوم کلمات را هم‌زمان تحلیل کرده و نتایجی متناسب ارائه دهد.
در مقایسه با جستجوی سنتی متنی، جستجوی چندحالته قدرت بیشتری در پاسخ‌گویی به نیازهای پیچیده و ترکیبی کاربران دارد. کاربران دیگر مجبور نیستند فقط آنچه را که در ذهن دارند به‌صورت متنی بیان کنند؛ می‌توانند آن را نشان دهند، توصیف کنند یا حتی پخش کنند. و موتور جستجو نیز می‌تواند پاسخ را از میان انواع محتوا، با دقت بالاتری ارائه دهد.
چرا جستجوی چندحالته مسیر جستجو را متحول کرده است؟
ورود داده‌های غیرمتنی به جریان اصلی محتوای وبسایت، الگوی جستجو را تغییر داده است. امروزه کاربران فقط به‌دنبال اطلاعات متنی نیستند؛ آن‌ها تصویر، صدا و ویدیو را هم به‌عنوان ابزار جستجو و هم به‌عنوان پاسخ مورد انتظار به‌کار می‌گیرند. در نتیجه، جستجوی چندحالته به‌عنوان پاسخی به این تغییر رفتار، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
۱. افزایش محتوای غیرمتنی
با گسترش شبکه‌های اجتماعی، فروشگاه‌های آنلاین و ابزارهای تولید محتوای بصری، بخش زیادی از محتوای وبسایت‌ها دیگر متن خالص نیست. تصاویر محصول، ویدیوهای آموزشی، پادکست‌های صوتی و محتوای ترکیبی روز‌به‌روز بیشتر می‌شوند. در چنین شرایطی، جستجوی صرفاً متنی نمی‌تواند پاسخ‌گوی تمام نیازهای کاربران باشد.
۲. تغییر انتظارات کاربران
کاربران امروز به تجربه‌ای سریع‌تر، طبیعی‌تر و دقیق‌تر از جستجو عادت کرده‌اند. آن‌ها نمی‌خواهند برای توصیف یک تصویر یا مفهوم ذهنی، واژه‌های مناسب را جست‌وجو کنند؛ بلکه ترجیح می‌دهند مستقیماً آن را ارائه دهند. جستجوی چندحالته این امکان را فراهم میکند که کاربران با ترکیب داده‌هایی مانند تصویر و متن، سوالات پیچیده‌تری را مطرح کرده و پاسخ‌های نزدیک‌تری به نیاز واقعی خود دریافت کنند.
۳. پیشرفت مدل‌های هوش مصنوعی
ظهور مدل‌های هوش مصنوعی چندحالته مانند GPT-4، Gemini و CLIP این امکان را فراهم کرده که سیستم‌ها بتوانند داده‌های متنوع را به‌صورت یکپارچه تحلیل و تفسیر کنند. این مدل‌ها نه‌تنها تفاوت میان متن و تصویر را درک میکنند، بلکه می‌توانند ارتباط بین آن‌ها را نیز بفهمند و همین توانایی، پایه‌گذار نسل جدیدی از سیستم‌های جستجو شده است.
۴. کاربردهای واقعی و قابل لمس
ابزارهایی مانند Google Lens یا Pinterest Visual Search نمونه‌هایی هستند از اینکه جستجوی چندحالته تنها یک مفهوم نظری نیست، بلکه در حال حاضر نیز به‌طور گسترده در حال استفاده است. کاربران با گرفتن عکس از یک شیء، ترکیب آن با چند واژه، و استفاده از این ابزارها، به نتایجی می‌رسند که جستجوی متنی به‌تنهایی قادر به ارائه آن نیست.
جستجوی چندحالته در موتورهای جستجو چگونه کار میکند؟
برای اینکه یک موتور جستجو بتواند هم‌زمان با متن و تصویر یا سایر داده‌ها کار کند، باید بتواند محتوای هر نوع داده را «بفهمد» و بین آن‌ها ارتباط برقرار کند. این فرایند با کمک مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی سئو معنایی (Semantic SEO) به‌ویژه مدل‌های Generative AI و مدل‌های درک متن و تصویر انجام می‌شود. این مدل‌ها قادرند تصویر را توصیف کنند، متن را تفسیر کنند و شباهت یا ارتباط میان این دو را تحلیل کنند. به عبارت دیگر گوگل برای تطبیق با جستجوی چندحالته، الگوریتم‌های خود را به‌سمت درک معنایی عمیق‌تر هدایت کرده است. همه این‌ها باعث شده گوگل بتواند «قصد کاربر» را بهتر از قبل تشخیص دهد، حتی زمانی که ورودی کاربر فقط یک تصویر نیست بلکه ترکیبی از انواع داده‌هاست.
به زبان ساده، وقتی کاربری تصویری را آپلود میکند و چند کلمه هم در کنارش وارد میکند، موتور جستجو ابتدا هر ورودی را جداگانه بررسی میکند. سپس این اطلاعات با هم ترکیب می‌شوند تا نتایجی نمایش داده شود که با هر دو ورودی بیشترین تطابق را دارند.
برای آشنایی بیشتر با مفاهیم پشت پرده جستجوی چندحالته، پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به دو مقاله زیر داشته باشید:
“سمنتیک سئو چیست؟“
“کاربرد Generative AI در موتور جستجوی گوگل“
ابزارهای معروف جستجوی چندحالته
- Google Multisearch: قابلیتی در اپ گوگل است که به کاربر اجازه می‌دهد ابتدا یک تصویر را جستجو کند و سپس متن دلخواه را به آن اضافه کند. مثلاً تصویر یک لباس را آپلود کند و بنویسد “رنگ سبز” تا مدل مشابه با رنگ دلخواهش را پیدا کند.
- Google Lens: ابزاری که از طریق دوربین موبایل یا آپلود تصویر، به‌صورت خودکار اشیاء موجود در عکس را شناسایی کرده و نتایج مرتبط را نمایش می‌دهد.
- Bing Visual Search: عملکردی مشابه با Google Lens دارد، با قابلیت انتخاب بخش خاصی از تصویر برای جستجوی دقیق‌تر.
استراتژی‌های سئو سایت برای جستجوی چندحالته
در گذشته، تحلیل صفحات بر پایه‌ی متن انجام می‌شد. اما امروز، گوگل و سایر موتورهای جستجو تلاش میکنند تا محتوا را همان‌طور که انسان درک میکند، بفهمند—ترکیبی از متن، تصویر، صدا و بافت معنایی میان آن‌ها.
برای سئو، این یعنی قواعد بازی در حال تغییر است. اگر تا دیروز تمرکز سئو بر بهینه‌سازی کلیدواژه‌ها، لینک‌سازی و ساختار متن بود، امروز حضور مؤثر در نتایج جستجو مستلزم دیده‌شدن در انواع مختلف نتایج است: از جستجوی متنی و تصویری گرفته تا جستجوهای ترکیبی با تصویر و عبارت.
در نتیجه، برندها و سایت‌هایی که به تولید محتوای متنی اکتفا میکنند، ممکن است سهم قابل توجهی از ترافیک آینده را از دست بدهند. در مقابل، کسب‌وکارهایی که محتوای چندرسانه‌ای را جدی می‌گیرند و آن را به شکل یکپارچه در صفحات خود قرار می‌دهند، شانس بیشتری برای دیده‌شدن در مسیرهای نوظهور جستجو خواهند داشت.
برای دیده‌شدن در نتایج جستجوی چندحالته، کافی نیست فقط محتوای خوبی تولید کنید؛ باید آن را طوری ارائه دهید که برای الگوریتم‌های گوگل در فرمت‌های مختلف قابل درک و استفاده باشد.
۱. تصاویر را مثل متن جدی بگیرید
هر تصویری که در سایت استفاده می‌کنید، باید دارای:
- نام فایل توصیفی باشد. (مثلاً white-ceramic-cup.jpg به جای IMG_123.jpg)
- متن جایگزین (alt text) دقیق و غیراسمی داشته باشد.
- کپشن یا توضیح همراه (در صورت امکان) در نزدیکی تصویر نوشته شده باشد.
در مقاله “هر آنچه که باید در مورد متن جایگزین تصویر (alt image) در سئو بدانید!” می‌تونید تمام نکات دقیق‌تر این بخش را ببینید.
۲. محتوای بصری را با متن همراه کنید
اگر تصویری از یک محصول، نمودار یا محتوای آموزشی قرار می‌دهید، متنی در اطراف آن بنویسید که دقیقاً همان موضوع را با جزئیات توضیح دهد. این کار باعث می‌شود هم کاربر و هم موتور جستجو درک بهتری از تصویر پیدا کنند.
۳. از داده‌های ساختاریافته استفاده کنید
با استفاده از schema.org و داده‌های ساختاریافته می‌تونید مشخصات محتوای رسانه‌ای مثل تصاویر، ویدیوها، محصولات و… رو دقیقاً برای موتور جستجو تعریف کنید. این موضوع هم در ایندکس بهتر نقش دارد و هم احتمال نمایش در rich results را افزایش می‌دهد.
جزئیات کامل را در مقاله “راهنمای جامع اسکیما و تاثیر آن بر سئو سایت” بخوانید.
۴. صفحات را برای ابزارهای جستجوی بصری بهینه کنید
ابزارهایی مثل Google Lens از تصویر صفحه اسکرین‌شات می‌گیرند، متن را استخراج میکنند و براساس آن نتیجه ارائه می‌دهند. پس:
- از فونت‌های خوانا استفاده کنید.
- متن‌های کلیدی را به شکل عکس درنیارید.
- مطمئن شوید که صفحه وبسایت روی موبایل به‌درستی رندر می‌شود.
۵. تنوع فرمت محتوای خود را بیشتر کنید
صفحات وبسایت اگر ترکیبی از متن، تصویر، ویدیو و حتی صدا باشند، شانس بالاتری برای حضور در نتایج چندحالته دارند. قرار نیست همه این فرمت‌ها را یک‌جا داشته باشید، اما تنوع سنجیده در کنار هماهنگی با موضوع اصلی صفحه، مزیت رقابتی ایجاد میکند.
چالش‌ها و محدودیت‌های جستجوی چندحالته
با وجود تمام فرصت‌هایی که جستجوی چندحالته ایجاد کرده، موانعی هم وجود دارد که باید در نظر گرفت.
- اول اینکه، محتوای بصری اگر با متن و داده‌های مناسب همراه نباشد، ممکن است توسط موتور جستجو اشتباه تفسیر شود.
- دوم، تصاویر بی‌کیفیت یا نامفهوم شانس دیده‌شدن را کاهش می‌دهند.
- و سوم، بسیاری از سایتها هنوز زیرساخت لازم برای بهینه‌سازی رسانه‌ها از جمله داده‌های ساختاریافته یا نسخه موبایل‌پسند را ندارند.
آینده جستجوی چندحالته
تحول جستجوی چندحالته هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، اما سرعت رشد آن نشان می‌دهد که در آینده نزدیک با تغییرات گسترده‌تری در شیوه جستجوی کاربران و نمایش نتایج روبه‌رو خواهیم بود.
با توجه به نقش پررنگ هوش مصنوعی مولد و سئو معنایی در درک بهتر محتواهای ترکیبی، تمرکز بر کلمات کلیدی دیگر به‌تنهایی کافی نیست. موتورهای جستجو برای تولید پاسخ‌های معنادار، نیاز دارند محتواها از نظر معنایی غنی، ساخت‌یافته و قابل پردازش برای مدل‌های زبانی باشند. بنابراین اگر ساختار محتوا با اصول سئو معنایی هماهنگ نباشد، در جستجوهای چندحالته نیز دیده نخواهد شد. از سوی دیگر، رابط‌های جستجو نیز در حال تغییر هستند. نمایش نتایج ممکن است ترکیبی از متن، تصویر، ویدیو و محصولات تعاملی باشد. صفحه نتایج جستجو (SERP) به‌جای یک فهرست ساده، به یک تجربه چندرسانه‌ای تبدیل خواهد شد.
آینده از آنِ برندها و سایت‌هایی‌ست که محتوایی چندلایه و باکیفیت در فرمت‌های متنوع تولید میکنند و البته آن را به‌شکل درست به موتورهای جستجو معرفی میکنند.
جمع‌بندی
جستجوی چندحالته نقطه‌عطفی در مسیر تحول موتورهای جستجوست. در این مقاله دیدیم که گوگل دیگر صرفاً به متن بسنده نمی‌کند و به‌دنبال درک عمیق‌تر از تصاویر، ویدیوها و حتی روابط میان آن‌هاست. این یعنی محتوای سایت باید نه فقط از نظر نوشتاری، بلکه از نظر بصری، ساختاری و فنی نیز برای فهم ماشین آماده باشد.
برای پیشگام‌بودن در این مسیر، لازم است:
- ساختار محتوای چندرسانه‌ای سایت را بازبینی و بهینه کنیم؛
- از داده‌های ساختاریافته برای معرفی بهتر عناصر صفحه استفاده کنیم؛
- و محتوایی تولید کنیم که هم برای انسان قابل استفاده باشد، هم برای الگوریتم‌ها قابل تفسیر.
سئو در حال عبور از مرحله‌ای‌ست که صرفاً با متن قابل رقابت بود. آینده از آنِ متخصصانی است که هم توانایی تولید محتوای متنوع دارند و هم با اصول فنی و الگوریتم‌های جدید آشنا هستند. اگر می‌خواهید به‌جای آزمون‌وخطا، مسیر درست و به‌روز سئو را یاد بگیرید، دوره آموزش سئو آکادمی آمانج انتخاب مناسبی برای شماست.
کمپ آموزش جامع سئو تخصصی
آموزش سئو
همواره یکی از مشکلاتی که طراحان سایت و شرکت ها با آن دست و پنجه نرم میکنند فروش و بازدید کم سایتشان است. یکی از دلایل اصلی دیده شدن سایتها و فروش بالای آن بهبود رتبه سایت در گوگل است که به این کار سئو گویند. و موفقیت هرکسی در کسب و کار اینترنتی، وابسته به دانش سئو و بهینه سازی وب سایت است.
همواره همه موسسات و شرکت ها ، در عصر امروزی به وب سایتی برای معرفی خدمات و محصولات خود نیاز دارند . که توسط طراحان سایت و برنامه نویسان این عمل انجام می شود. اما این پایان کار نیست . این خدمات و محصولات برای دیده شدن و فروش باید در گوگل و سایر موتور های جستجو دیده شوند که انجام این کار به عهده سئو است .
ادامه...
