تصور غالب این است که برای طراح لباس‌شدن باید نقاشی‌کشیدن را خیلی خوب بلد بود. چون همه‌ی ما کم‌وبیش می‌دانیم که طراحان لباس ابتدا تصویر لباس‌هایی را که می‌خواهند خلق کنند، طراحی می‌کنند و می‌کشند. البته، دیزاینر‌های بزرگی هم بودند که بدون تصویرسازی و نقاشی‌کشیدن توانستند دنیای مد را تحت‌تاثیر خود قرار دهند. گابریل شنل یا کوکو شنل (Coco Chanel)، پایه‌گذار برند لاکچری شنل، نمونه‌ای از آن دست طراحان بود.
البته اگر کوکو شنل امروز زنده بود و می‌خواست تصویرسازی مد (Fashion Illustration) انجام دهد، نیازی نبود نگران این باشد که نمی‌تواند روی کاغذ طراحی کند. او به‌راحتی می‌توانست با نرم‌افزاری مثل ایلاستریتور لباس‌ها را طراحی کند. شما هم اگر علاقه‌مند به دنیای مد و طراحی لباس هستید ولی نمیتوانید روی کاغذ طراحی کنید، نگران نباشید. این نمی‌تواند مانع شما باشد. چون شما در دنیایی زندگی می‌کنید که دیجیتال فشن ایلاستریشن وجود دارد. فشن ایلوستریشن و دیجیتال فشن ایلاستریشن چیست؟ چرا در طراحی لباس مهم است؟ چه نرم‌افزارهایی برای تصویرسازی مد و طراحی لباس کاربرد دارند؟ درادامه، به این سوالات پاسخ می‌دهم و بیشتر درباره‌ی فشن ایلاستریشن بحث می‌کنم.
تصویرسازی مد یکی از زیرشاخه‌های تصویرسازی یا ایلوستریشن است. اگر می‌خواهید بیشتر درباره‌ی تصویرسازی بدانید و با انواع آن آشنا شوید، «ایلوستریشن یا تصویرسازی چیست؟ (راهنمای جامع طراحان)» را بخوانید.
آنچه در این نوشته خواهیم داشت
فشن ایلوستریشن یا تصویرسازی مد چیست؟
Fashion Illustration or Fashion Sketching که به آن تصویرسازی مد یا طراحی لباس می‌گویند، قدم اول در طراحی مد و لباس است. دیزاینر قبل‌از هرچیز ایده‌های خود را روی کاغذ می‌کشد. دیزاینر اول طرحش را با همه‌ی جزییات ازجمله رنگ، نوع پارچه، آرایش مو و صورت، جواهرات، کفش و زینت‌های لباس می‌کشد تا به ایده‌ی ذهنی‌اش جان ببخشد. می‌شود ادعا کرد فشن ایلاستریشن قدمتی به‌اندازه‌ی فشن دیزاین دارد. البته درطول زمان تصویرسازی مد و طراحی لباس متحول شده است.
درگذشته، طراح برای تصویرسازی ممکن بود از هرچیزی استفاده کند: بوم و رنگ روغن، پاستیل، آبرنگ یا گوآش و حتی مدادرنگی. تصویرسازی‌ها آن‌قدر با جزییات بود و احساس و رنگ داشت که ازجایی به‌بعد خود فشن ایلاستریشن‌ها، مخصوصا آن‌ها که درقالب نقاشی روی بوم بود، اثر هنری و تصویرسازی مد هنر مستقلی به‌حساب آمدند. بنابراین، فشن ایلوستریشن نوعی هنر شد.
دو تصویر زیر فشن ایلاستریشن‌هایی هستند متعلق‌به اوایل قرن بیستم (اولی ۱۹۱۳ و دومی ۱۹۲۱) که به‌دست نقاش و تصویرساز معروف فرانسوی George Barbier کشیده شدند. دقت کنید که او فشن دیزاینر نبود. بلکه نقاش و ایلوستریتوری بوده که از این هنر برای ثبت‌کردن مد و نوع پوشش زنان و مردان در آن سال‌ها بهره می‌برده است. (برای دیدن آثار بیشتری از او wikiart را ببینید.)
چرا تصویرسازی در طراحی مد و لباس مهم است؟
طراحی لباس فقط طراحی لباس نیست، بخشی‌از روند تولید کالایی تجاری است. طراحی لباس باید موفقیت‌آمیز باشد. یعنی آن لباس باید دوخته شود و بازار از آن استقبال کند. اگر کسی لباس دیزاین‌شده را نخرد، طراحی شکست خورده است. بنابراین، طراحی مد و لباس فقط یک هنر نیست. طراحان لباس در صنعت فشن (Fashion Industry) کار می‌کنند. شاید ۱۰۰ سال پیش، فقط پاریس درزمینه‌ی مد و طراحی لباس حرفی برای گفتن داشت،
اما امروز صنعت فشن صنعتی جهانی است و گردش مالی آن چیزی نزدیک به ۳ تریلیون دلار در سال است. فشن و صادرات لباس و دیگر محصولات مشابه بخشی مهمی از اقتصاد کشورها شده است.
به‌‌همین‌دلیل، همه‌چیز باید حساب‌شده باشد تا طرح‌ها شکست (تجاری) نخورد. طراحان برندهای معروف همه‌ی جزییات را در تصویرسازی درنظر می‌گیرند. بعد درباره‌ی آن طرح با تیمشان مشورت و اگر لازم باید تغییراتی روی آن اعمال می‌کنند. درواقع، تصویرسازی‌ها اساسی می‌شود برای نقد لباس‌ها پیش‌از مرحله‌ی تولید و عرضه به بازار.
گاهی لباس‌ها به‌سفارش مشتری‌های بسیار خاص (مثل سلبریتی‌ها) برای مراسم‌های مهم (مثل مراسم اسکار) طراحی می‌شوند. مشتری باید لباس را بپسندد. طراح وقتی طرح لباس را کشید، آن را به مشتری نشان می‌دهد تا نظر او را بگیرد و تغییرات لازم را اعمال کند. پس، اغراق نیست اگر گفته شود فشن ایلوستریشن مهم‌ترین مرحله در طراحی لباس است.
دیجیتال فشن ایلوستریشن چیست؟
کم‌کم عکاسی وارد میدان شد و دیگر نیازی به تصویرسازی برای ثبت‌‌وضبط‌کردن لباس‌های مد روز نبود. اما فشن دیزاینرها همچنان باید طراحی‌هایشان را می‌کشیدند. وقتی همه‌چیز دیجیتال شد و برایش نرم‌افزار و اپلیکیشن به‌وجود آمد، چرا نباید برای تصویرسازی مد از نرمافزارهای طراحی و تصویرسازی استفاده کرد؟ وقتی طراحان قدرت تصویرسازی مد با نرم‌افزارهایی مانند ایلوستریتو را دیدند، آن را جایگزین روش‌های سنتی برای تصویرسازی کردند.
البته، هنوز طراحانی هستند که روی کاغذ طرح‌هایشان را می‌کشند. شاید بشود گفت مهم‌ترین عیب دیجیتالی‌شدن تصویرسازی‌ها این است که بعضی دیزاینرها نمی‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند و آن حسی را که موقع طراحی با دست و روی کاغذ دارند، هنگام کار با نرم‌افزار ندارند. مانعی وجود ندارد که شیوه‌های سنتی و جدید را باهم ادغام کرد. یعنی طراحان می‌توانند درمواقع لزوم از نرم‌افزاها هم کمک بگیرد.
دیجیتال فشن ایلوستریشن مزایای خودش را دارد. مهم‌ترین مزیت این است که الگو‌ها و رنگ‌ها (چون هر رنگ در نرم‌افزار کد مخصوص‌به خود را دارد) واضح‌تر و مشخص‌تر دیده می‌شوند. در بسیاری از موارد، طراح لباس پارچه‌ی آن را نیز طراحی می‌کند و مثلا مشخص می‌کند چه نقش‌ها یا الگو‌هایی روی پارچه باشد. همین مزیت چاپ طرح روی پارچه را نیز راحت‌تر و سریع‌تر می‌کند.
علاوه بر آن‌ها، چاپ و انتقال و انتشار تصویرهای دیجیتالی راحت‌تر و باکیفیت‌تر است. مزیت بسیار مهم دیگر که بعضی نرم‌افزارها دراختیار طراحان قرار می‌دهد این است که آن‌ها می‌توانند تصویر سه بعدی لباس را طراحی کنند. پس، فشن دیجیتال ایلاستریشن‌ها ممکن است دو بعدی یا سه بعدی طراحی شده باشند.
بهترین نرم‌افزازها برای طراحی لباس کدام‌اند؟
طراحان و علاقه‌مندان از کدام نرم‌افزارها می‌توانند برای کشیدن دیجیتال فشن ایلاستریشن‌های خود استفاده کنند؟ کدام نرم‌افزار بهترین انتخاب است؟ حقیقت این است که انتخاب‌های رایگان زیادی وجود ندارد! اغلب نرم‌افزارهایی که مخصوص طراحی لباس هستند، رایگان نیستند و باید برای استفاده‌از آن‌ها ماهانه اشتراک خرید. بعضی نرم‌افزاهای خاص هم وجود دارند که برای خریدن اشتراک آن‌ها باید برای شرکت صاحب آن نرم‌افزار تقاضا فرستاد. بنابراین، فقط دو انتخاب رایگان و قدرتمند برای علاقه‌مندان باقی می‌ماند:
۱. Adobe Illustrator
ایلوستریتور نرم‌افزاری برای طراحی‌های وکتوری است. این نرم‌افزار کاربردهای گسترده‌ای دارد و تقریبا اولین انتخاب تصویرگران و دیزاینرها در سراسر جهان است. چون ایلاستریتور ابزارهای کاربردی و متنوع زیادی دارد و برای طراحی هرچیزی می‌شود از آن استفاده کرد، انتخاب اول طراحان لباس و همچنین غالب مدرسه‌های مد برای آموزش طراحی لباس است.
۲ . Blender
نرم‌افزار ایلوستریتور طرح‌های دو بعدی می‌سازد. اگر طراح لباس بخواهد فشن ایلاستریشنی سه بعدی داشته باشد، بهترین گزینه برای او نرم‌افزار قدرتمند بلندر است. بلندر هم مانند ایلاستریتور امکانات و ابزارهای زیادی دارد که طراحی هرچیزی را ممکن می‌کنند.
آموزش طراحی لباس با ایلوستریتور
به‌هرحال، تصویرسازی مد هم دیجیتالی شده است. وجود نرمافزارهای مختلف کار را برای علاقه‌مندانی که تازه می‌خواهند وارد بازارکار طراحی لباس شوند راحت‌تر می‌کند. آن‌ها می‌توانند طرح‌هایشان را با دیگران به‌اشتراک بگذارند و در شبکه‌های مجازی دیده شوند و از طرح‌های دیگران ایده بگیرند.
خب، علاقه‌مند به طراحی لباس چه مسیری را باید طی کند؟ آیا باید حتما در رشته‌ی دانشگاهی طراحی لباس تحصیل کند و مدرک بگیرد؟ حقیقت این است که نه! درست است که در جهان مدرسه‌های مد بسیار معتبری وجود دارد و در ایران نیز دانشگاه‌‌ها در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در گرایش طراحی پارچه و لباس دانشجو می‌گیرند، اما برای طراح لباس‌شدن نیازی به دانشگاه نیست. یادتان باشد که فشن دیزاین یک هنر است. پس، عامل تعیین‌کننده در آن خلاقیت است.
اگر طراحی لباس و دنیای مد واقعا علاقه‌ی شماست، از چند مسیر می توانید به آن برسید. نکته اینجاست که همه‌ی مسیرها درنهایت شما را به ایلاستریتور می‌رساند:
- تحصیلات آکادمیک (اگر می‌خواهید در این دنیای پرازرقابت جایی برای خود داشته باشید، نمیتوانید به سرفصل‌ها و چیزهایی که در دانشگاه به شما یاد می‌دهند اکتفا کنید. پس، نیاز دارید حتما به یکی‌از نرمافزارهای تصویرسازی مد مسلط باشید.)،
- گذراندن دوره طراحی لباس در موسسات آموزشی (باید به سرفصل این دوره‌ها و همچنین معتبربودن مدرک آن‌ها بسیار دقت کنید. متاسفانه، متدهای آموزشی در بعضی‌از این موسسات بسیار قدیمی است. اگر درمیان سرفصل‌ها کار با نرم‌افزار ایلاستریتور گنجانده نشده است، باید آن را جداگانه یاد بگیرید.)،
- آموزش ایلاستریتور ( بله، می‌توانید اول بروید سراغ نرم‌افزاری که ابزار اصلی حرفه‌ی آینده‌ی شماست. وقتی خیلی خوب به کار با ایلاستریتور مسلط شدید، می‌توانید بااستفاده از منابع رایگان و آنلاین بر طراحی لباس با ایلاستریتور تمرکز کنید یا دوره طراحی لباس را بگذرانید.)
نکات و پیشنهادات پایانی
قبل‌از اینکه این مقاله را تمام کنم، بد نیست چند نکته را خیلی مختصرومفید بگویم:
۱. هیچ مانعی وجود ندارد که شما نتوانید دو مسیر را باهم ترکیب کنید. یعنی هم ایلاستریتور یاد بگیرید و هم در هنرستان یا دانشگاه رشته‌ی طراحی لباس را بخوانید.
۲. اگر در وب فارسی آموزش طراحی لباس با ایلاستریتور را سرچ کنید، به ویدیوها یا محتواهایی می‌رسید که مثلا در ۱۰ دقیقه می‌خواهند به شما طراحی لباس یاد دهند! اگر به ایلوستریتور مسلط نباشید، نمیتوانید از منابع آنلاین استفاده کنید. (درضمن، حتی اگر ایلوستریتور بلد باشید، بازهم در ۱۰ دقیقه نمی‌شود چیزی را درست‌وکامل یاد داد.)
۳. منابع آنلاین جامع را پیدا کنید. می‌توانید با creativecloud.adobe.com، patternlab.london یا کتاب Fashion Designer’s Handbook for Adobe Illustrator شروع کنید.
۴. اگر به طراحی سه بعدی و طراحی لباس هردو علاقه دارید، یادگیری طراحی سه بعدی با بلندر انتخاب بهتری است.